Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego i Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, reprezentujące wszystkie segmenty rynku instytucji pożyczkowych, rozpoczęły wspólne prace nad zasadami dobrych praktyk. Celem samoregulacji jest dążenie do wykluczania nieuczciwych praktyk rynkowych i podniesienie standardów funkcjonowania branży. Najważniejsze obszary, które obejmie to: obchodzenie przepisów dotyczących rolowania i przekredytowanie konsumentów.
FRRF i KPF zdiagnozowały niepokojące zjawiska rynkowe oraz zidentyfikowały najważniejsze obszary, które wymagają uregulowania lub wyeliminowania.
– Aby rynek pożyczek pozabankowych mógł się rozwijać i spełniać swoją funkcję, będąc uzupełnieniem sektora bankowego, powinien działać z uwzględnieniem najwyższych standardów etycznych. Chcemy doprowadzić do realnych zmian w obszarach, które obecnie mają negatywny wpływ na bezpieczeństwo konsumentów i kształtowanie wizerunku branży – mówi Agnieszka Wachnicka, Prezes Zarządu Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego. – Chcemy, aby Zasady dobrych praktyk, nad którymi pracujemy były jednoznaczne i łatwe do interpretacji, a praktyki zapisane w samoregulacji znalazły realne odzwierciedlenie w procesach biznesowych firm pożyczkowych – dodaje Prezes.
– Nasze organizacje, tj. Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego i Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych, reprezentujące nie tylko zdecydowaną większość rynku usług pożyczkowych, ale i wszystkie jego segmenty, posiadają już prawie 15-letni dorobek w zakresie tworzenia i stosowania zasad dobrych praktyk – mówi Andrzej Roter, Prezes Zarządu Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce. – Współpraca na rzecz wypracowania standardów dla całej branży powinna dodatkowo potwierdzić i wzmocnić osiągnięty poziom dojrzałości i kultury korporacyjnej sektora pożyczkowego. W naszym przekonaniu, działając w ten sposób będziemy skutecznie oddziaływać na praktyki biznesowe nie tylko Członków poszczególnych organizacji, ale i całego rynku. Narzędziami do osiągnięcia tego celu są także efektywne monitorowanie praktyk biznesowych przedsiębiorców oraz wyciąganie konsekwencji w przypadku niestosowania przyjętych standardów – dodaje Prezes.
Zakaz obchodzenia przepisów dotyczących „rolowania” i ograniczenie zjawiska przekredytowania
W ramach samoregulacji FRRF i KPF chcą wprowadzić zasady doprecyzowujące przepisy, które już obecnie ograniczają możliwości udzielania kolejnego kredytu na spłatę poprzedniego, ale nie przez wszystkich uczestników rynku są respektowane. Organizacje proponują wprowadzenie mechanizmu, który czyniłby niemożliwym zawieranie przez podmioty powiązane z pierwotnym pożyczkodawcą kapitałowo lub organizacyjnie kolejnych umów kredytowych, w ciągu 120 dni od dnia wypłaty pierwszego z kredytów, jeżeli konsument nie dokonał pełnej spłaty kredytu.
Za wymagające odpowiedniego zaadresowania poprzez zasady dobrych praktyk FRRF i KPF uznały także zjawisko przekredytowania i nadmiernego zadłużenia, objawiające się nadmierną liczbą lub wartością czynnych umów pożyczek pozabankowych, przypadających na jednego kredytobiorcę. Zdaniem FRRF i KPF należy wprowadzić rozwiązania, które zminimalizują ryzyko wpadania kredytobiorców w nadmierne zadłużenie z powodu zbyt liberalnego podejścia przedsiębiorców do zaciągania przez konsumentów wielu nowych zobowiązań kredytowych.
Wynagrodzenia pośrednika w kosztach kredytu i wyższy limit kapitału zakładowego
Innym problemem rynkowym, tworzącym ryzyko dla konsumentów i rzetelnych kredytodawców, a który powinien zostać rozwiązany poprzez samoregulację, może być pobieranie przez pośredników kredytowych, współpracujących z instytucjami pożyczkowymi, wynagrodzenia od konsumenta za tzw. doradztwo. Rozwiązaniem tej kwestii mógłby być obowiązek uwzględnienia tego wynagrodzenia w pozaodsetkowych kosztach kredytu, aby konsument nie ponosił kolejnych, dodatkowych kosztów, przekraczających limit.
Obecnie, aby rozpocząć działalność pożyczkową w Polsce i uzyskać wpis do rejestru instytucji finansowych KNF należy posiadać kapitał zakładowy na poziomie 200 tys. zł. W ocenie FRRF i KPF tak niski próg wejścia powoduje, że działalność pożyczkową może założyć praktycznie każdy. Dlatego w ramach samoregulacji nastąpiłoby podniesienie minimalnego kapitału zakładowego dla instytucji pożyczkowych przy zachowaniu zasady, że środki na kapitał nie mogą pochodzić z pożyczki, kredytu, emisji obligacji lub ze źródeł nieudokumentowanych. Firmy, które zadeklarują przyjęcie Kodeksu dobrych praktyk miałyby narzucony wyższy, niż ustawowy, reżim reglamentacyjny.
Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego i Konferencje Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce zwróciły się także do interesariuszy rynku, w tym regulatorów i organów nadzorujących, o wsparcie procesu budowania wspólnych zasad dla sektora. W skierowanym piśmie wyraziły chęć i gotowość pracy na rzecz podniesienia standardów etycznych w branży i określiły obszary, nad którymi będą pracować.
***
Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego działa od 2016 roku. Skupia w swoim gronie przedstawicieli firm pożyczkowych mających 60 proc. udziału w rynku pożyczek pozabankowych w Polsce, w tym takie firmy jak: Provident Polska, Everest Finanse (Bocian Pożyczki), i Profi Credit. Jej zadaniem jest dbałość o rozwój sektora finansowego w zakresie regulacji prawnych, eliminacji patologii rynkowych oraz promocję działań na rzecz bezpiecznego korzystania z usług finansowych. Misją jest budowanie dialogu liderów rynku pożyczek pozabankowych z instytucjami publicznymi oraz organizacjami konsumenckimi na rzecz tworzenia sprzyjających uwarunkowań prawnych i edukacji finansowej konsumentów. Organizacja systematycznie monitoruje zmiany zachodzące na rynku pożyczek pozabankowych poprzez opracowywanie analiz i raportów branżowych. Angażuje się w inicjatywy na rzecz edukacji finansowej konsumentów i promowania dobrych praktyk oraz zasad etycznych w sektorze pożyczkowym, co pozwala podnosić bezpieczeństwo na rynku finansowym. Więcej informacji na www.frrf.pl
Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związek Pracodawców, powołany do życia w 1999 roku, skupia ponad sto kluczowych przedsiębiorstw z 10 sektorów rynku usług finansowych. W 2005 roku Walne Zebranie Członków KPF przyjęło do stosowania Zasady Dobrych Praktyk, między innymi samoregulując działalność polegającą na udzielaniu kredytu konsumenckiego. Jednocześnie, włączając to w szeroki i wieloaspektowy program etyczny, powołano do życia Komisję Etyki, stojącą na straży zgodności praktyk biznesowych z przyjętymi Zasadami Dobrych Praktyk. Ten organ statutowy KPF wypracował efektywny model nadzoru merytorycznego, w tym zbudował relację współpracy ze wszystkimi najważniejszymi interesariuszami rynku finansowego w zakresie monitorowania praktyk biznesowych. W czerwcu 2018 roku, Walne Zebranie Członków KPF włączyło do programu etycznego KPF nowy organ statutowy – Rzecznika Etyki, który ma dodatkowo usprawnić egzekwowanie stosowania się do przyjętych standardów. Aktualnie Członkami KPF jest 27 instytucji pożyczkowych, reprezentujących wszystkie segmenty rynku usług pożyczkowych, regularnie dzielących się z rynkiem danymi finansowymi, pozwalającymi na analizę sytuacji i tendencji rynkowych.
