Świat w dobie koronawirusa zdeterminowany jest przez wykorzystanie technologii cyfrowej w celu zaspokajania naszych potrzeb i coraz więcej naszej codziennej aktywności przenosimy do internetu.
W coraz bardziej cyfrowym środowisku oszustwa finansowe drastycznie rosną, a kreatywność i spryt oszustów idealnie dostosowuje się do nowej rzeczywistości. Sposoby na przestępstwa w sieci, od możliwości sfałszowanych kart w kierunku trudniejszych do zidentyfikowania schematów oszustw socjotechnicznych, włamań cybernetycznych i przejęć kont, są trudne do przewidzenia przez konsumenta, nawet świadomego.
Jak podaje międzynarodowy raport Fraud in the Wake of COVID-19: Benchmarking Report, December 2020 Edition 79% respondentów zaobserwowało wzrost fraudów, a 90% respondentów spodziewa się wzrostu fraudów w ciągu 2021 r. w poszczególnych kategoriach przestępstw:
- cyberprzestępstwa – wzrost o 31%,
- oszustwa związane z płatnościami – wzrost o 39%,
- kradzież tożsamości – wzrost o 39%.
Przejście od omnichannel do multichannel, w połączeniu z wyrafinowanym charakterem narzędzi, do których mają dostęp przestępcy, powinno być wskazówką dla instytucji finansowych do budowania strategii przeciwdziałania fraudom.
Świadomość konsumentów przede wszystkim
„Okazja czyni złodzieja”, jak mówi przysłowie i w odniesieniu do rynku finansowego też ma zastosowanie. W każdej sytuacji, kiedy chodzi o dane osobowye, konsumenci nie są zwolnieni ze zdrowego rozsądku, ani czujności. Zmieniająca się rzeczywistość związana z COVID-19 i powyższej opisane kategorie przestępstw pokazują tylko, jak ważna jest informacja o scenariuszach działań przestępców i edukacja społeczeństwa, jak można nadużyciom przeciwdziałać.
W off-linie warto zwrócić uwagę na to kiedy i komu przekazujemy do wglądu nasz dowód osobisty. Legitymowanie się dowodem osobistym jest najprostszym sposobem potwierdzenia naszej tożsamości, ale nie wymaga spisywania danych, czy też skanowania dokumentu przez osoby trzecie. A jeśli już, to warto zapytać w jakim celu i jakie dane są konieczne do zeskanowania. Zasłaniajmy dane niekonieczne do podania podczas weryfikacji dowodem osobistym.
Działania w on-linie bardzo często wymagają od nas podawania danych. W rzeczywistości cyfrowej również warto zadać sobie pytanie o konieczność podawania danych osobowych podczas zakładania konta bankowego, profilu w mediach społecznościowych, zakupów i płatności internetowych i tym podobnych sytuacjach.
Zapobiegaj, a jeśli dane wyciekną?
Trzeba pozostać czujnym, bo wszystko zależy od tego, jakie dane dostały się w niepowołane ręce. Działania prewencyjne zależą od konkretnych scenariuszy działań przestępców.
Jeśli dokonałeś zakupów internetowych z dostawą do domu kurierem, a firma kurierska prosi w mailu o ponowne dokonanie opłaty za przesyłkę (była próbę dostarczenia przesyłki w niedzielę, ale nikogo nie było w domu), przesyła link do strony w płatnością kartą kredytową, to lepiej skontaktuj się z tą firmą i dopytaj o co chodzi, nie wpisuj danych karty kredytowej automatycznie, bo treść maila do tego namawia.
Jeśli jesteś seniorem i zrejestrowałeś się smsem na szczepienia koronawirusa i w wiadomości podałeś swój numer PESEL, to usuń tą wiadomość z telefonu, aby PESEL nie dostał się w niepowołane ręce.
Jeśli utraciłeś dowód osobisty, zgubiłeś go lub podejrzewasz, że został skradziony, poinformuj o tym fakcie policję, bank i prewencyjnie zastrzeż numer PESEL. Zastrzeżenia numeru PESEL bezpłatnie możesz dokonać bez wychodzenia z domu w serwisie www.bezpiecznypesel.pl
Mając na uwadze ochronę numeru PESEL możemy działać aktywnie i zastrzec numer PESEL w dwóch przypadkach:
- kiedy nasz numer PESEL dostał się w niepowołane ręce i obawiamy się niezgodnego z prawem wykorzystania PESELa przez osoby trzecie (wyciek danych, kradzież dokumentów),
- kiedy nie chcemy podejmować pożyczek w firmach pożyczkowych i prewencyjnie zastrzegamy dane.