Przeniesienie wielu obszarów naszej aktywności do Internetu w ostatnich latach znacznie ułatwiło nam życie – to teza, z którą nikt już obecnie nie dyskutuje. Pojawiające się na rynku rozwiązania, przenoszące do Internetu funkcjonującą poza nim rzeczywistość, w swoim zamyśle mają nie tylko powiększać nasze możliwości, lecz jednocześnie tworzą wartość dodaną, motywując i zachęcając potencjalnych użytkowników do zmiany dotychczasowych, tradycyjnych zachowań i praktyk biznesowych.

Elektroniczne Potwierdzenie Odbioru (EPO), Elektroniczne Postępowanie Wieczystoksięgowe (EPWK), Elektroniczny Bankowy Tytuł Egzekucyjny (EBTE), Portal Informacyjny Sądownictwa (Temida.pl), Portal Orzeczeń (PO), Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości (CRRU) – to przykłady takich nowych rozwiązań, które silnie wpłynęły na działalność biznesową wielu sektorów gospodarki.

Innym możliwym kierunkiem rozwoju usług internetowych, są rozwiązania pozwalające przenieść w tę sferę silnie rozwijający się segment obrotu wierzytelnościami. Wolumeny portfeli wierzytelności, podlegających obrotowi na polskim rynku notują rokroczny wzrost, osiągając nominalnie wartości już dziesiątków miliardów złotych [Rynek zarządzania wierzytelnościami w Polsce na podstawie danych Członków KPF. KPF 2014]. Jako pierwsze z tej formy zarządzania wierzytelnościami zaczęły korzystać banki, w pewnym stopniu również firmy pożyczkowe, telekomunikacyjne, energetyczne. W innych branżach świadomość korzyści, płynących ze sprzedaży również się rozwija, zatem należy oczekiwać systematycznego wzrostu wolumenów w następnych latach. Dla firm windykacyjnych i funduszy sekurytyzacyjnych – uczestników transakcji zakupu portfeli wierzytelności, działalność w tym zakresie okazała się bardzo atrakcyjna na przestrzeni ostatnich lat, co znalazło odzwierciedlenie w znaczących wzrostach przychodów i ekspansji zagranicznej istniejących firm windykacyjnych oraz powstaniu wielu nowych firm o różnej skali działalności.

Korzyści z przeniesienia całego procesu sprzedaży portfeli wierzytelności na platformę internetową mogą być znaczące dla obu stron takich transakcji.

SPRZEDAJĄCY

Jeśli w takiej platformie zarejestrowanych jest wiele firm, kupujących portfele wierzytelności, wówczas sprzedający nie jest zmuszony poświęcać swój czas i zasoby na uciążliwe poszukiwanie na rynku podmiotów, zainteresowanych zakupem jego portfela.

Jeśli podmiot, oferujący taką internetową platformę, udostępnia również swoim klientom wzór umowy przeniesienia praw wierzytelności, zwracając uwagę na najważniejsze jej zapisy, stanowi to ułatwienie dla sprzedających, którzy wcześniej nie korzystali z możliwości sprzedaży pakietów wierzytelności.

Znaczne zredukowanie manualnych czynności podczas przeprowadzania procesu sprzedaży, szczególnie na etapie przygotowawczym do licytacji, ułatwia cykliczne przeprowadzanie sprzedaży, podział portfeli na mniejsze, bardziej jednorodne a tym samym wmontowanie sprzedaży w zarządzanie wierzytelnościami, jako jeden ze standardowych elementów tego procesu.
Możliwość wymiany plików pomiędzy sprzedającym a podmiotami zainteresowanymi zakupem pozwala uniknąć konieczności organizowania due dilligence w siedzibie firmy dla każdego z podmiotów, zaproszonych do licytacji.

KUPUJĄCY

Zgromadzenie w jednym miejscu informacji o aktualnie sprzedawanych portfelach daje możliwość wyboru z listy tych portfeli, których zakupem mogą być zainteresowane.

W przypadku, gdy istnieje możliwość udostępnienia za pośrednictwem platformy skanów dokumentacji do badania due dilligence, podmioty zainteresowane zakupem portfela uzyskują znaczną oszczędność czasu i zasobów, które w tradycyjnym procesie przeznaczają na to badanie.

Usytuowanie w Internecie właściwej licytacji (procesu składania ofert oraz wyłonienia zwycięzcy) pozwala podmiotom, zainteresowanym kupnem na wielokrotne, szczegółowe obliczenia możliwej do zaoferowania ceny, w zależności od ofert konkurentów.

Znaczne ograniczenie zasobów, związanych z poszukiwaniem portfeli oraz uczestniczeniem w procesie zakupu, w szczególności w badaniu due dilligence pozwala poszerzyć grupę portfeli, które mogą być atrakcyjne dla kupujących, o mniejsze portfele, których zakup dotychczas był zbyt kosztowny z uwagi na konieczne zaangażowanie zasobów.

PLATFORMA AUKCYJNA A GIEŁDA WIERZYTELNOŚCI

Obie strony unikają uciążliwej wymiany informacji drogą mailową. Cały proces jest transparentny i możliwy do udokumentowania, a jego skomputeryzowanie sukcesywnie zwiększa stopień standaryzacji istniejących na rynku rozwiązań procesowych. To z kolei pozwala uniknąć nieporozumień w trakcie negocjacji warunków umowy przeniesienia praw, prowadząc do uproszczenia i usprawnienia procesu.

Pełne wykorzystanie powyższych atutów internetowej platformy obrotu wierzytelnościami możliwe jest jedynie w przypadku, gdy elektroniczny proces nie ogranicza w żaden sposób możliwości procesu tradycyjnego. Dlatego nie zostały dotąd wykorzystane w celu sprzedaży wierzytelności, platformy, służące do sprzedaży innych produktów. Nie sprostały również temu zadaniu tzw. giełdy wierzytelności, prowadzone m.in. przez wiele firm windykacyjnych, funkcjonujących na naszym rynku, będące w istocie tablicami ogłoszeń, służącymi zwiększeniu motywacji dłużników do spłaty zobowiązań. Ponadto, publiczny charakter obu wymienionych rozwiązań utrudnia ich wykorzystanie wobec ustawy o ochronie danych osobowych, a także wobec faktu, że część wierzycieli niechętnie upublicznia informacje o sprzedaży swoich wierzytelności. Internetowa platforma, przeznaczona do tego celu powinna zatem zapewniać wysokie standardy bezpieczeństwa. Już ten warunek znacznie ogranicza możliwości wykorzystania istniejących od lat rozwiązań internetowych o pozornie analogicznym przeznaczeniu

OSTRY REŻIM WYMAGAŃ

Spróbujmy zastanowić się, jakie, poza bezpieczeństwem, warunki powinna spełniać platforma, przeznaczona do obroty wierzytelnościami, aby mogła w pełni zastąpić tradycyjny, manualny proces sprzedaży portfeli wierzytelności, nie zmniejszając możliwości tego procesu i jednocześnie dostarczając dodatkowe korzyści, płynące z wykorzystania Internetu.

W procesie uczestniczą podmioty, w imieniu których operują ich przedstawiciele (pracownicy). Platforma powinna zatem umożliwiać obsługę każdego podmiotu przez wielu użytkowników, możliwie o różnych poziomach uprawnień.

Z uwagi na różnorodność istniejących na rynku sposobów sprzedaży portfeli, właściwych dla różnych podmiotów sprzedających (terminy, liczba etapów, sposób rankingowania ofert, etc.) platforma powinna być elastyczna w zakresie projektowania procesu przez podmioty sprzedające.

Sprzedający powinien mieć możliwość zaprojektowania zarówno terminów poszczególnych etapów licytacji, jak również ich liczbę oraz tego, czy poszczególni uczestnicy licytacji będą widzieli złożone przez innych oferty kupna. Obecnie funkcjonują oba wymienione wyżej rozwiązania – proces sprzedaży bywa bardziej zbliżony do przetargu, bądź typowej licytacji.

Występowanie danych wrażliwych w wielu przypadkach sprzedaży portfeli wierzytelności oraz niechęć do upubliczniania informacji o sprzedawanych przez dany podmiot wierzytelnościach, wymusza aby platforma umożliwiała swoim klientom określanie we własnym zakresie kręgu podmiotów, dla których zostaną udostępnione informacje o nich oraz o sprzedawanych przez nich portfelach wierzytelności. Dane wrażliwe, które już zostały wykorzystane, powinny być bezzwłocznie usunięte.

Udostępnienie danych szczegółowych sprzedawanego portfela (w tym dane osobowe dłużników, dane spłat poszczególnych wierzytelności, skanów dokumentacji, związanej z wierzytelnościami, wchodzącymi w skład danego portfela) powinno być możliwe dla wąskiego, ściśle określonego grona podmiotów, zakwalifikowanych do kolejnych etapów procesu. Ponadto, sprzedający powinien mieć wybór udostępnienia poszczególnych informacji/dokumentacji również w tradycyjny sposób (np. w siedzibie swojej firmy, w archiwum, wymiana danych na zewnętrznych nośnikach, etc.), ponieważ pewna część korzystających z platformy może preferować przeprowadzenie niektórych etapów procesu w dotychczasowy sposób.

Istotna jest również możliwość wymiany informacji (zapytań kupujących i odpowiedzi sprzedającego oraz zamieszczania komunikatów sprzedającego dla wszystkich uczestników danej licytacji), aby uniknąć konieczności takiej wymiany informacji poza systemem. Ważne jest zachowanie transparentności takiej wymiany. Optymalne wydaje się rozwiązanie, gdy informacje od sprzedającego są widoczne dla wszystkich kupujących, uczestniczących w danym etapie licytacji, natomiast informacje od kupującego widoczne są dla wszystkich kupujących, uczestniczących w danym etapie ale w taki sposób, aby inni kupujący nie widzieli, kto jest autorem pytania.

Poza opisanymi wyżej własnościami, których spełnienie jest konieczne dla zachowania możliwości, jakie daje proces manualny, przeniesienie procesu obrotu wierzytelnościami do systemu na platformie internetowej daje cały szereg dodatkowych benefitów. Jednym z nich jest możliwość uzyskania dokumentacji całego procesu. Przy odpowiednim zaprojektowaniu takiego systemu, każdy uczestnik procesu może uzyskać pełną szczegółową historię transakcji. Inną przydatną funkcjonalnością jest na przykład możliwość automatycznego powiadamiania użytkowników systemu o zbliżających się istotnych terminach w procesie sprzedaży, w których dany podmiot bierze udział. Łatwo sobie wyobrazić cały szereg kolejnych, przydatnych funkcji takiego systemu.

Co więcej, winna to być platforma całkowicie niezależna od firm działających na rynku zarówno po stronie kupujących jak i sprzedających. Jest to niezwykle istotne w przypadku platformy, obsługującej w pełni proces sprzedaży portfeli wierzytelności, gdzie kupującymi są głównie firmy windykacyjne i fundusze sekurytyzacyjne, ponieważ pozwala uniknąć wytworzenia przewagi jednego z graczy rynkowych.

***

Kinga Rogowska – przez szereg lat kierowała obszarami Restrukturyzacji i Windykacji w polskich i międzynarodowych bankach w kraju i zagranicą (Ukraina, Białoruś, RPA). W czasie swojej pracy odpowiadała m.in. za tworzenie obowiązujących procedur windykacji, raportowanie efektywności procesów, dostosowanie zarządzania procesami oraz systemu motywowania pracowników windykacji do różnych modeli finansowych oraz etapów windykacji. Na rynkach zachodnioeuropejskich zdobyła praktyczne doświadczenie pracując na stanowisku dyrektora operacyjnego w międzynarodowej firmie outsourcingowej (m.in. Francja, Wielka Brytania). Pracowała na stanowisku Dyrektora Departamentu Windykacji m.in. w Polbank EFG S.A., Citibank, Provident, Global e-bussines Operations (HP), Plus Bank (Ukraina)