Systemowy dostęp do źródeł informacji o konsumentach na rynku pożyczek

Systemowy dostęp do źródeł informacji o konsumentach na rynku pożyczek

Marcin Tadeusz Kamiński
Radca Prawny, Dyrektor Departamentu Prawnego Mikrokasa S.A.

Sektor pożyczkowy w Polsce na obecnym etapie nadgania ten bankowy. Można odważyć się też na twierdzenie, że w niektórych aspektach już go prześcignął. Instytucje pożyczkowe pozwalają pożyczyć pieniądze w sposób wygodny i szybki na coraz bardziej atrakcyjnych warunkach. Wydaje się, że następnym krokiem dla branży będzie obniżenie opłat i prowizji, aby zainteresować większą liczbę klientów.

Powyższe musi jednak wiązać się ze zmniejszeniem kosztów ponoszonych przez sektor pożyczkowy. W mojej ocenie systemowy dostęp do źródeł informacji o konsumentach, a co za tym idzie – obniżenie szkodowości portfela, mogłoby przynieść taki efekt.

Koszty wynikające z ryzyka kredytowego według wyliczeń Konferencji Lewiatan, przygotowanych na potrzeby ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 1357), w segmencie mikropożyczek udzielonych na okres do jednego miesiąca oscylują w granicach 11%. Dla pożyczek udzielonych na okres ok. 1 roku już około 22–25%[1].

W związku z powyższym zasadny byłby apel o pracę nad rozwiązaniami, które mogłyby ograniczyć to ryzyko. W tym zakresie dużo mógłby zrobić ustawodawca, który powinien poważnie rozważyć udostępnienie informacji zawartej w bazie PESEL dla podmiotów udzielających kredytu konsumenckiego. Możliwość weryfikacji klienta w powyższej bazie, oparta na analizie miejsca zameldowania lub aktualności dowodu osobistego, w sposób znaczący ograniczyłoby liczbę fraudów.

Warto byłoby również rozważyć wprowadzenie rejestru osób ubezwłasnowolnionych, który powinien funkcjonować w ramach bazy PESEL. Informacja o ubezwłasnowolnieniu nie jest umieszczania na dowodzie osobistym czy innych dokumentach, którymi na co dzień posługują się osoby ubezwłasnowolnione. To zaś powoduje, że stosunkowo łatwo jest im starać się o pożyczkę. Osoby takie są zazwyczaj nieświadome tego co robią, a przede wszystkim – nie zdają sobie sprawy z konsekwencji podjętych czynności. Możliwość zweryfikowania tego, czy konsument jest ubezwłasnowolniony, byłoby niewątpliwie z korzyścią również dla tych osób.

Pełną ocenę zdolności kredytowej klientów utrudnia również rozproszenie informacji gospodarczej. Obecnie często mówi się o konieczność konsolidacji na rynku instytucji pożyczkowych, jednak uważam, że powyższe będzie czekało również biura informacji gospodarczej. Pomimo tego, że podmioty te przekazują coraz szersze dane, to obecne rozproszenie informacji na wiele baz bardzo utrudnia uzyskanie kompleksowej informacji o danym kliencie. Dlatego konieczne jest zacieśnienie współpracy pomiędzy podmiotami udzielającymi informacji gospodarczej i zastanowienie się nad wprowadzeniem systemowych rozwiązań w tym zakresie. Efekt taki mogłoby przynieść umożliwienie szerszego przepływu informacji pomiędzy bazami poszczególnych podmiotów.

Należy dodać, że dla sektora pożyczkowego zmniejszenie szkodowości portfela może być jednym z najważniejszych wyzwań, tym bardziej że obecne inicjatywy ustawodawcze dotyczące liberalizacji upadłości konsumenckiej oraz zmiany w postępowaniu cywilnym mogą spowodować, że konieczne stanie się udzielanie pożyczek konsumentom, którzy będą dawali wysokie prawdopodobieństwo spłaty swojego zobowiązania.

***

[1] Uzasadnienie do Rządowego projekt ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw; druk nr 3460; http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/druk.xsp?nr=3460.

***

Marcin Tadeusz Kamiński

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Gdańsku. Od początku kariery zawodowej związany z prawem finansowym. Od kwietnia 2010 r. współpracuje z Mikrokasa Spółka Akcyjna, gdzie od lipca 2016 r. został Dyrektorem Departamentu Prawnego.

Jest ekspertem zewnętrznym w Wydziale Rynku Klienta Bankowo-Kapitałowego Rzecznika Finansowego, a także członkiem Komisji Etyki Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związku Pracodawców oraz Komisji Stałej KPF ds. Sektora FinTech.