Spośród kredytów hipotecznych o wartości 16.355 mld PLN (Dane sumaryczne KPF i Związku Firm Doradztwa Finansowego), sprzedanych w 2013 roku przez sektor pośrednictwa i doradztwa kredytowego w Polsce, ponad 46% udziałów w sprzedaży zanotowały firmy zrzeszone w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych. Oznacza to wzrost o prawie 10 punktów procentowych w stosunku do 2012 roku, z końcem którego wygasł rządowy program „Rodzina na Swoim”. Udział tej samej grupy firm, skupionych w KPF, w sprzedaży kredytów gotówkowych przez cały sektor pośrednictwa i doradztwa wyniósł aż 53,5%. Jaka jest dynamika rozwoju sprzedaży tych produktów w pierwszych pokryzysowych latach i co przesądza o kształcie rynku kredytów mieszkaniowych w ostatnim okresie? Wniosków w tym zakresie dostarcza raport „Sektor pośrednictwa kredytowego. Lata 2012 – 2013”, będący pierwszą analizą obszaru produktów kredytowych oferowanych przez firmy branży pośrednictwa i doradztwa finansowego, reprezentowanego przez KPF.
KREDYT HIPOTECZNY – PRODUKT WIODĄCY
Dla Członków KPF z branży pośrednictwa i doradztwa finansowego, tak jak dla całego sektora, najważniejszym produktem decydującym o wartości „produkcji” jest właśnie kredyt hipoteczny. Zgodnie z uzyskanymi danymi, jego średnia wartość w analizowanym okresie wzrosła o 1% – z 221, 6 tys. PLN do 224,5 tys. PLN.
Znaczenie kredytu mieszkaniowego w portfelach pośredników finansowych KPF ilustrują następujące dane: wartość sprzedaży tego produktu w 2013 wyniosła 7.555 mld PLN, podczas gdy wartość wszystkich kredytów łącznie – także gotówkowych, samochodowych i firmowych – 5.892 mld PLN . W ujęciu ilościowym to odpowiednio 20.525 i 71.717 sztuk. Z końcem 2012 roku wygasał program „Rodzina Swoim”, co odzwierciedlają wyniki sprzedaży kwartalnej – przyspiesza ona w drugiej połowie roku, a IV kwartał kończy się rekordową liczbą zamkniętych umów, czyli tych już zawartych z bankiem. W największych miastach nastąpił wówczas wzrost nawet o 18% w porównaniu z poprzednim kwartałem.
W 2013 roku pośrednicy funkcjonują już w sytuacji braku rządowego programu wsparcia dla kredytobiorców, który „nakręcił” dynamikę sprzedaży u schyłku 2012. Dlatego nie dziwi malejąca liczba zawartych umów, w sprzedaży których uczestniczyli w pierwszych dwóch kwartałach 2013 Członkowie KPF. Trzeba jednocześnie podkreślić, że była ona większa aż o 27,4% niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Nie jest też zaskoczeniem, że największą sprzedaż odnotowano w IV kwartale 2013 roku. Źródłem tego faktu jest bowiem to, iż z początkiem 2014, zgodnie z Rekomendacją S obowiązuje wymóg minimalnego wkładu własnego w wysokości 5% wartości nieruchomości. Dzięki, między innymi, aktywności pośredników i doradców finansowych, zrzeszonych w KPF, banki zawarły w tym czasie rekordową liczbę umów (w porównaniu z siedmioma wcześniejszymi kwartałami) – 5.534 sztuk.
Wnioski płynące z analizy ilości sprzedanych kredytów wspierają te, płynące z analizy zmian w saldach sprzedanych kredytów. Nie tylko w każdym kolejnym kwartale poszczególnych lat notowano wyższy wolumen sprzedaży, ale w każdym z kwartałów roku 2014 notowano również wyższe saldo sprzedanych kredytów niż w analogicznych okresach kwartalnych roku 2013. Wart podkreślenia jest również fakt nieznacznie, ale jednak wyższej dynamiki wartości sprzedanych kredytów w relacji 2013/2012 roku, niż dynamiki liczby sprzedanych kredytów w tym samym okresie analizy (odpowiednio 15,1% i 13,6%).
KREDYT GOTÓWKOWY
Drugim najważniejszym dla firm pośrednictwa produktem jest kredyt gotówkowy. Składa się na to kilka przyczyn. Jednym z nich jest ”poluzowanie” rygorów kredytowych w nowej wersji Rekomendacji T, co ułatwiło dostęp do tego produktu. Warto zauważyć, iż jednocześnie systematycznie wzrasta jego przeciętna wartość. W 2013 roku, w porównaniu do roku 2011 wzrosła ona o ponad 25% – z 13,0 do 17,3 tys. PLN.
Dodatkowo, atrakcyjność tego segmentu rynku dla pośredników zwiększa zmiana struktury wartości udzielonych przez banki kredytów.
– Do zwiększenia popytu na ten produkt w dużym stopniu przyczyniły się niskie stopy procentowe oraz bardzo aktywne kampanie sprzedażowe banków. Jak zwykle w sytuacji, gdy zwiększa się różnorodność ofert, rośnie zapotrzebowanie na pomoc w wyborze najkorzystniejszej oferty. Nic zatem dziwnego, że wraz z tym wzrasta ilość kredytów, w których sprzedaży uczestniczą pośrednicy, bowiem dla klienta dużą wartość dodaną ma możliwość porównania ofert w jednym miejscu – mówi Mirosław A. Bieszki, Doradca Ekonomiczny KPF, współautor raportu.
Nie dziwi więc systematyczny wzrost w całym okresie analizy (w latach 2012 i 2013) liczby sprzedanych kredytów gotówkowych. Potwierdzeniem tej opinii jest 24% dynamika r/r wzrostu w roku 2013 liczby udzielonych kredytów gotówkowych. Za wyjątkiem IV kwartału 2012 i I kwartału 2013 roku, w pozostałych zanotowano wzrosty liczby kredytów, sprzedanych w kanale pośrednictwa i doradztwa kredytowego, reprezentowanego przez Członków KPF i musi zwracać uwagę aż 24% wzrost w II kw. 2013 roku.
Rosnąca dynamika ilości sprzedanych kredytów gotówkowych i jednocześnie wzrost przeciętnej wartości „zamkniętej” umowy kredytowej, zaobserwowane w latach 2012-2013 (o 26%), tworzy pozytywne perspektywy dla rozwoju sektora pośrednictwa, również w tym segmencie rynku kredytowego.
Analiza dynamiki zmian wartości kredytu gotówkowego oraz jego wolumenu w okresach rocznych ujawnia tendencję wzrostu przeciętnej jego wartości, która, prawdopodobnie będzie utrwalona projektowanymi zmianami w przepisach, odnoszących się do limitowania kosztu kredytu. Według ekspertów KPF i przeprowadzonych na zlecenie KPF badań, w wyniku zmian w prawie w tym obszarze ograniczony zostanie dostęp do produktów kredytowych w małych kwotach na krótkie okresy oraz na wyższe kwoty i utrzymywane na dłuższe okresy. – W reakcji na te zmiany w prawie dostawcy kredytowi będą zmuszeni oferować względnie wyższe kwoty kredytów niż miało to miejsce wcześniej – oceniaAndrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.
– Jednocześnie, implementacja dyrektywy o kredycie hipotecznym, w tym nowe obowiązki do spełnienia przez pośredników kredytowych, powinny wpłynąć nie tylko na wzrost zaufania w relacji: pośrednik – klient, konsument. Wpłynie na jakość relacji pośrednik – bank, co powinno w efekcie poprawić perspektywy rozwoju całego sektora pośrednictwa i doradztwa kredytowego w Polsce – dodaje Roter.
