21 marca 2018 r., na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, odbyła się III edycja konferencji naukowej „CSR Financial Day. Społeczna odpowiedzialność instytucji finansowych”, której organizatorem jest Studenckie Koło Naukowe Bankowości i Pośrednictwa Finansowego. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Jego Magnificencja Rektor UEP, prof. dr hab. Maciej Żukowski, a jednym z patronów merytorycznym była Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.

Wydarzenie składało się z dwóch paneli dyskusyjnych. Pierwszy z nich, zatytułowany „Przegląd praktyk w obszarze społecznej odpowiedzialności instytucji finansowych”, moderował dr hab. Michał Jurek, prof. nadzw. UEP. W dyskusji udział wzięli: dr Krzysztof Grabowski – Doradca ds. Ładu Korporacyjnego KPF, Stanisław Murawski – Prezes Zarządu Poznańskiego Banku Spółdzielczego, Łukasz Piechowiak – Dyrektor Działu Analiz Polskiego Związku Instytucji Pożyczkowych oraz Franciszek Zięba – Prezes Zarządu Europejskiej Federacji Doradców Finansowych EFFP Polska.

Reprezentujący KPF dr Krzysztof Grabowski przedstawił wyniki badań, przeprowadzonych wśród Członków KPF w zakresie działań prowadzonych przez te firmy wobec rynku, społeczeństwa, pracowników i środowiska naturalnego. Omówił także elementy działalności KPF, takie jak działalność Komisji Etyki czy Zasady Dobrych Praktyk, stanowiące godne naśladowania przykłady społecznie odpowiedzialnej działalności firm z sektora finansowego.

Podczas dyskusji panelowej padło pytanie, czy CSR jest samą korzyścią, czy również kosztem. Dr Krzysztof Grabowski stwierdził, że nie jest to inwestycja, która ma określony horyzont czasowy, ale proces wykonywany w trybie ciągłym, który wiąże się z ponoszeniem określonych kosztów, ale korzyści – niejako odroczone w czasie – w takim rachunku ekonomicznym przewyższają koszty. Biznesu po prostu nie stać, by nie realizować działań z obszaru CSR.

W drugim panelu, pt. „Czy i jak wyeliminować misselling w instytucjach finansowych?”, moderowanym przez dra hab. Krzysztofa Waliszewskiego, prof. nadzw. UEP, uczestniczyli: dr Marcin Daniecki – Prezes Zarządu Fundacji Instytut Badań i Edukacji Pośrednictwa Finansowego, Jana Niedźwiedź-Gliniecka – Członek Zarządu Fundacji na rzecz Standardów Doradztwa Finansowego EFPA Polska, Artur Nowak-Gocławski – Prezes Zarządu Grupy ANG i Przewodniczący Rady KPF, Andrzej Reterski – Prezes Zarządu Domu Finansowego QS i Członek Rady KPF oraz Marcin Sikora – Dyrektor Zarządzający Loando.

Artur Nowak-Gocławski wskazał, że misselling występuje wtedy, gdy ktoś kupuje coś, czego nie potrzebuje, czego nie rozumie, za niegodziwą cenę i na co go nie stać. Z jednej strony źródłem mis-sellingu są nieodpowiedzialne, nakierowane na zysk działania sprzedawców instytucji finansowych, ale również to, że klienci nie czytają umów przed podpisaniem i ich nie rozumieją. Czynnikami wpływającymi na przyszłe zmiany w tym zakresie będą:

• regulator – najgorsza z możliwości zmiany rzeczywistości, niestety o wysokiej skuteczności
• klienci
• odważni liderzy, w pierwszej kolejności służący ludziom, a dopiero w drugiej – zarabiający i budujący efektywne organizacje
• demokratyzacja usług finansowych – zjawisko ekonomii współpracy, spółdzielczości, finansów społecznościowych, dominującego akcjonariatu pracowników i klientów w instytucjach finansowych – zupełna zmiana modelu biznesowego może przywrócić branży jej podstawową, służebną rolę.

Z kolei Andrzej Reterski zdefiniował misselling jako sprzedanie usługi bądź produktu, która nie odpowiada potrzebom klienta. To zjawisko ostatnimi czasy staje się coraz bardziej nagłaśniane i jest szczególnie widoczne w branży ubezpieczeniowej oraz finansowej. Jako przykłady takich działań wskazał:

• sprzedaż do kredytu lub pożyczki ubezpieczenia, które jest klientowi niepotrzebne
• udzielenie kredytu lub pożyczki na wyższą kwotę niż ta, o którą ubiegał się klient
• sprzedaż dodatkowej pożyczki do kredytu.

Prezes Reterski wskazał, że przyczyną dosprzedawania produktów finansowych do produktów kredytowych, po które przychodzi klient, co może być traktowane jako misselling, są nadmierne regulacje rynku kredytowego – szczególnie w zakresie kształtowania maksymalnego oprocentowania kredytu konsumenckiego. Aby w ogóle zaoferować produkt kredytowy bardziej ryzykownej grupie konsumentów, instytucje finansowe w celu pokrycia kosztów ryzyka muszą sprzedawać dodatkowe produkty, za które otrzymują dodatkowe wynagrodzenie poza prowizją i odsetkami od kredytu. Jeżeli jednak łączenie produktów ma na celu zaspokojenie faktycznych potrzeb klienta, np. dosprzedaż ubezpieczenia OC/AC do kredytu samochodowego lub ubezpieczenia mieszkaniowego do kredytu hipotecznego, to nie jest to misselling w rozumieniu definicji, ponieważ dodatkowy produkt (w tym przypadku ubezpieczenie) niesie ze sobą dodaną wartość dla klienta. Jako instrumenty eliminowania missellingu wskazał:

• zmianę ram prawnych na rynku pośrednictwa finansowego – rynek sam zweryfikuje poziom kosztów kredytów i pożyczek
• ścisłą współpracę organów ustawodawczych z instytucjami zrzeszającymi instytucje finansowe, np. KPF
• objęcie ściślejszą kontrolą małe firmy, które nie zawsze dostosowują się do obowiązującego prawa i negatywnie wpływają na opinię o całym rynku.