O prawie 5 punktów procentowych – z 11,9% do 16,8% – wzrosła w I kwartale 2016 roku skłonność gospodarstw domowych do nabywania dóbr trwałych i są to najlepsze wskazania od 2011 roku. Bieżące oceny oraz prognozy w tym zakresie mogą stanowić dla dostawców kredytu konsumenckiego sygnał, że wraz z optymizmem gospodarstw domowych i aspiracjami konsumpcyjnymi będzie rosła ich gotowość do finansowania ich zakupów ze źródeł zewnętrznych.

Tym bardziej, że rośnie odsetek tych, którzy swoją kondycję ekonomiczną oceniają coraz lepiej, a dodatkowo przewidują, że również w gospodarce będą zachodziły pozytywne zmiany. Napawające optymizmem, z punktu widzenia kredytodawców, wnioski przynoszą wyniki najnowszego badania koniunktury na rynku consumer finance, zawarte w raporcie Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych i Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH „Sytuacja na rynku consumer finance”.

Wzrost o blisko 5 punktów procentowych – i to w okresie tylko jednego kwartału – udziału gospodarstw domowych deklarujących „dobry obecnie czas” na zakup dóbr takich jak sprzęt RTV i AGD oznacza wyraźną poprawę w tym obszarze. Zwłaszcza biorąc pod uwagę, że na przestrzeni wcześniejszych trzech kwartałów odpowiedzi nacechowane optymistycznym tonem wahały się w przedziale między 10,3% a 14,4%, a więc w obrębie 4 pp. Optymizm co do bieżącej oceny potwierdzają również opinie odnośnie najbliższej przyszłości w sprawie zakupu dóbr trwałych. Gospodarstwa domowe składają bowiem pozytywne deklaracje, w porównaniu z minionym rokiem, co do ponoszenia wydatków na zakup dóbr trwałych w najbliższych 12 miesiącach. Niemal co czwarty (24,2%) respondent uważa, że będą one większe, z czego 8,6% – nawet „dużo większe”. Dla porównania w IV kwartale 2015 roku udział ten wyniósł 20,7%, a w I kw. 2015 – 17,6%.

Rosnąca skłonność do zakupu dóbr trwałych nie przekłada się obecnie na wzrost udziału gospodarstw domowych do finansowania ich zakupu środkami z zewnątrz. O ile w dwóch ostatnich kwartałach 2015 odsetek gospodarstw, deklarujących wykorzystanie do tego celu w całości lub w części kredytu/pożyczki oscylował wokół 20–21%, o tyle na początku 2016 spadł do 18,4%. To jednak i tak zdecydowanie więcej niż w pierwszym półroczu ubiegłego roku, kiedy wyniósł 13,3% w I kw. i 15,4% w II kw. 2015 roku.

– Rosnąca skłonność do zakupów dóbr trwałych i rosnące aspiracje zakupowe w najbliższej przyszłości mogą zapowiadać zwiększone zapotrzebowanie na finansowanie ich kredytem i nowy impuls wzrostowy dla segmentu ratalnych kredytów konsumpcyjnych. W segmencie pożyczek finansujących zakupy, w tym dóbr trwałych, nie było dotąd praktycznie instytucji pożyczkowych, stąd można się spodziewać, że ten sektor zwróci zainteresowanie biznesowe także w tę stronę – uważa Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.

Dobra takie zazwyczaj, jeśli były finansowane kredytem, to na podstawie umów utrzymywanych na okresy przeciętnie nie dłuższe niż 2 lata. To jest ten okres, który po wejściu w życie limitów odsetkowych i pozaodsetkowych kosztów kredytu dobrze mieści się w modelu biznesowym wszystkich sektorów rynku kredytowego.

– Może się zatem okazać, że zjawisko wykluczenia finansowego, którego wzrost oszacowany został w raporcie KPF na liczbę równą ok. 30% dotychczasowych klientów sektora pożyczkowego, zostanie zmitygowane poprzez pozytywną tendencję w obszarze rosnącej skłonności do zakupów i w efekcie wzrost zapotrzebowania na finansowanie zewnętrzne nowej grupy klientów, którzy do tej pory nie byli aktywni na rynku kredytowym i pożyczkowym – ocenia Andrzej Roter.

Ograniczeniu niepewności przy sięganiu po kredyt powinna sprzyjać poprawiająca się ocena własna gospodarstw domowych co do ich kondycji finansowej i sytuacji ogólnogospodarczej Polski. Wprawdzie łączny udział tych, którzy diagnozują bieżącą sytuację jako lepszą lub dużo lepszą spadł kw./kw. z 20,1% w poprzednim okresie do 15,6% u progu br., to jednak prognozy w tym zakresie wskazują na rosnące i optymistyczne nastawienie. Ogólny udział respondentów – optymistów, także tych, którzy uważają, że ich kondycja poprawi się „trochę”, to 24,4% ankietowanych. To zdecydowanie największa wartość, począwszy od I kwartału 2015 roku – wówczas było to jedynie 18%.

Projekt badawczy, analizujący koniunkturę na rynku consumer finance, m.in. w zakresie popytu na dobra trwałego użytkowania i sposobu ich finansowania, realizowany jest cyklicznie w okresach kwartalnych przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych i Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej od 2006 roku. W dorobku badawczym tego projektu jest już 36 edycji tego raportu, tworząc wyjątkową na rynku polskim bazę danych porównawczych.