W Unii Europejskiej od dawna podkreśla się znaczenie innych, niż sądowe, metod rozwiązywania sporów. Podkreśla się wręcz, iż alternatywne metody „pomagają stronom unikać tradycyjnych procedur sądowych, mogą stać się szybką i opłacalną alternatywą dla sporów sądowych” (Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25.10.2011 r. w sprawie alternatywnych metod rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych, handlowych i rodzinnych). W dniu 18 czerwca br. w Brukseli miało miejsce istotne wydarzenie związane z tą problematyką.
W tym dniu, w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, zostały opublikowane Rozporządzenie nr 524/2013 w sprawie internetowego rozstrzygania sporów konsumenckich online (Online Dispute Resolution – ODR) i Dyrektywa nr 2013/11/UE w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich (Alternative Dispute Resolution – ADR). Obie te regulacje, składające się na tzw. „pakiet ADR”, zostały ostatecznie przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 21 maja 2013 r.
Oba akty prawne wejdą w życie po upływie dwudziestu dni od dnia publikacji w Dzienniku Urzędowym UE, co oznacza, iż Dyrektywa ADR i Rozporządzenie ODR wejdą w życie w dniu 8 lipca 2013 r.
Dyrektywa ADR winna zostać zaimplementowana do krajowego porządku prawnego do dnia 9 lipca 2015 r., natomiast Rozporządzenie ODR (stosowane wprost) zacznie obowiązywać w poszczególnych krajach członkowskich od dnia 9 stycznia 2016 r.
Zwrócić należy jednak uwagę, iż w przypadku Rozporządzenia ODR, część jego przepisów wejdzie w życie już 8 lipca 2013 r. (art. 22 Rozporządzenia). Dotyczy to jednak głównie zobowiązania Komisji Europejskiej do utworzenia platformy ODR i uprawnienia do wydawania aktów delegowanych – stwierdził Marcin Czugan, Radca Prawny KPF. Według treści Rozporządzenia, platforma ODR stanowi punkt dostępu dla konsumentów i przedsiębiorców pragnących pozasądowego rozstrzygnięcia sporu. Platforma ODR pełni m.in. następujące funkcje: 1) udostępnia elektroniczny formularz skargi, który może wypełnić strona skarżąca, 2) informuje o skardze stronę, przeciwko której wniesiono skargę, 3) wskazuje właściwy podmiot pozasądowego rozstrzygania sporów (tzw. podmiot ADR), do rozpoznania skargi i przekazuje skargę temu podmiotowi ADR, 4) nieodpłatnie udostępnia elektroniczne narzędzie rozpatrywania spraw, które umożliwi stronom i podmiotowi ADR prowadzenie postępowań w zakresie internetowego rozstrzygania sporu za pośrednictwem platformy ODR, 5) udostępnia stronom i podmiotowi ADR tłumaczenia informacji, które są niezbędne dla rozstrzygnięcia sporu.
Istotne znaczenie, w praktycznym w stosowaniu Dyrektywy ADR, posiada jej bardzo szeroki zakres przedmiotowy – ma ona zastosowanie do sporów dotyczących zobowiązań umownych wynikających z umów sprzedaży lub umów o świadczenie usług między przedsiębiorcą, a konsumentem.
Z punktu widzenia praktycznej implementacji Dyrektywy ADR niezwykle ważne jest również brzmienie motywu 49 Dyrektywy. Zgodnie z tym przepisem „niniejsza dyrektywa nie powinna wymagać, aby udział przedsiębiorców w postępowaniach ADR był obowiązkowy ani by wynik takich postępowań był wiążący dla przedsiębiorców, gdy konsument wniósł przeciw nim skargę”. Pomimo, iż literalne brzmienie Dyrektywy wskazuje na cechę dobrowolności, jako przesłanki stosowania pozasądowego trybu rozstrzygania sporu, to na tym etapie nie sposób przewidywać jak Dyrektywa zostanie zaimplementowana do naszego systemu prawnego. Jedna kwestia jest jednak bezdyskusyjna – Bruksela niezwykle poważnie traktuje alternatywne, do sądowego, metody rozstrzygania sporów, jako postępowania szybszego, tańszego i bardziej przejrzystego dla konsumentów. To nakazuje objąć wspomniane regulacje, szczególną uwagą – podsumował Marcin Czugan, Radca Prawny KPF.
