Rynek kredytowy w ostatnich kilku latach kryzysu finansowego i spowolnienia gospodarczego na świecie podlega dynamicznym zmianom. Dzieje się tak również w Polsce, na co zwraca uwagę analiza liczby udzielonych kredytów w tym okresie. W najlepszym pod względem kredytów konsumpcyjnych roku 2008 udzielono ich w I półroczu blisko 4,7 mln sztuk o wartości 36,8 mld PLN. W analogicznym okresie roku bieżącego, ilość udzielonych kredytów była aż o 1 mln sztuk mniejsza, ale ich łączna wartość osiągnęła 37,8 mld zł – to rekord w historii polskiego rynku kredytów konsumpcyjnych.

Znaczący spadek liczby zawartych umów kredytowych przy jednoczesnym widocznym wzroście ich łącznej wartości był możliwy dzięki istotnemu wzrostowi średniej kwoty wypłaconego kredytu.

W 2008 roku było to 7,8 tys. PLN, a w 2014 – już 10,4 tys. PLN. – Łatwo policzyć, iż oznacza to wzrost o 1/3 w relacji do wyników tak chętnie cytowanego roku 2008.  – Rosnąca średnia kwota wypłaconego kredytu, to nie tylko potwierdzenie poprawy koniunktury na rynku kredytowym w Polsce, jaką zapowiadał zresztą od kilku już kwartałów Barometr Rynku Consumer Finance, publikowany systematycznie przez KPF i IRG SGH od 2007 roku. To jednocześnie ujawnienie rosnących aspiracji konsumpcyjnych polskich gospodarstw domowych i poprawy deklarowanych przez nie ocen przyszłej sytuacji gospodarczej w Polsce – uważa dr Mirosław A. Bieszki, Doradca Ekonomiczny KPF.

Ostatni z raport BIK „Kredyt Trendy” zwraca uwagę między innymi na opis struktury zawartych umów kredytowych według kwot kredytu. Kredyty poniżej 10 tys. PLN stanowią jedynie 22% ogólnej wartości, podczas gdy kredyty na kwoty od 10 do 50 tys. PLN aż 42%. – Rosnący udział kredytów z wyższych przedziałów udostępnianych w jego ramach kwot zwraca uwagę na potrzebę rozważnego podejścia do szacowania ryzyka kredytowego, weryfikacji sposobów wykorzystania zewnętrznych baz danych, przeglądu stosowanych metod scoringowych – stwierdzaUrszula Okarma, Członek Zarządu KRUK SA, partner kampanii społecznej KREDYTOBRANIE 2.0. Dobre Praktyki Konsumenta, promującej odpowiedzialne zaciąganie zobowiązań finansowych – To zjawisko może wzmacniać rekomendację konserwatywnego podejścia do udzielania kredytów, w szczególności, jeśli w ocenie kredytodawców mogłoby nie dojść do poprawy perspektyw w obszarze etyki zobowiązań konsumentów. A z taką sytuacją zdaje się, że będziemy mieli do czynienia – dodaje Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.

Porównanie danych o ilości i wartości kredytów konsumpcyjnych za okres pierwszych półroczy lat od 2008 do 2014 pokazuje, że przyrost średniej kwoty nastąpił skokowo począwszy od roku 2012. W roku 2011 średnia kwota nadal pozostawała na poziomie zbliżonym do roku 2008. – Tak dynamiczne zmiany sugerują, by na rosnącą średnią wypłacanego kredytu spojrzeć także w kontekście badań, jakie przeprowadził KPF i SGH odnośnie przyczyn opóźnień w wywiązywaniu się z zobowiązań kredytowych. Wyniki tych badań nabierać mogą dodatkowego znaczenia – mówi Andrzej Roter. W percepcji ponad 46% gospodarstw domowych źródłem nieterminowego wywiązywania się z zobowiązań kredytowych są niewłaściwe postawy kredytobiorców wobec zaciągania kredytów. Postawy te można scharakteryzować jako nazbyt optymistyczne, czy może już nawet lekkomyślne w podejściu do oceny możliwości własnego budżetu domowego. –Przedsiębiorcy mają niewątpliwie także sporo do zrobienia dla zapewnienia właściwych standardów ochrony praw konsumenta. Jednak, pomimo trzymania się restrykcyjnie przepisów przez kredytodawców, dobrze zbudowanej procedury kredytowej, sięgania po informację do zewnętrznych baz danych, kredytodawcy będą nadal narażeni na ryzyko strat i wyższe koszty działalności kredytowej w przypadku tej kategorii klientów, którzy dążą za wszelką cenę do zrealizowania swoich aspiracji konsumpcyjnych – przekonuje Edyta Szymczak, Prezes Zarządu Rejestru Dłużników ERIF BIG S.A.
W przekonaniu KPF – nie pomijając potrzeby pracy nad poprawą jakości praktyk biznesowych –potrzebne jest także wzmocnienie kompetencji etycznych i finansowych po stronie kredytobiorcy.

– Konieczne jest ciągłe przypominanie również kredytobiorcom, że racjonalne podejście do zaciągania zobowiązań, także kredytowych, pozwala na utrzymanie lepszej jakości życia. Kampania społeczna KREDYTOBRANIE 2.0 dobrze służy temu społecznemu celowi, dlatego podjęliśmy decyzję o jej wsparciu – twierdzi Andrzej Reterski, Prezes Zarządu Domu Finansowego QS Sp. z o.o.. – Pożyteczne jest wskazywanie podstawowych zasad, jak czyni to KREDYTOBRANIE 2.0., jak choćby tej, by konsument składający wniosek o udzielenie kredytu zawsze podawał prawdziwe, aktualne i kompletne dane o swojej sytuacji finansowej. Zastosowanie się do tej zasady przez konsumenta ułatwi bankowi weryfikację jego zdolności kredytowej, chroniąc tę osobę i jego rodzinę przed zaciągnięciem zobowiązań przekraczających możliwości ich spłaty i konsekwencjami z tym związanymi – podsumowuje Krzysztof Opaliński, Przewodniczący Rady Nadzorczej FINES SA, niezależnego operatora bankowego i partnera kampanii społecznej.

KREDYTOBRANIE 2.0 . DOBRE PRAKTYKI KONSUMENTA
KREDYTOBRANIE 2.0. Dobre praktyki konsumenta to kampania społeczna, która ma na celu wzmocnienie kompetencji finansowych i etycznych polskich kredytobiorców. Jej inicjatorem jest Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, a społecznymi partnerami Stowarzyszenie Konsumentów Polskich i Stowarzyszenie Krzewienia Edukacji Finansowej. Jej narzędziem jest dokument o tej samej nazwie. Zawiera on katalog porad i komentarzy, w bardzo syntetyczny i przystępny sposób objaśniających, jakimi zasadami konsument powinien się kierować przy zaciąganiu zobowiązania kredytowego. To zaś pozwoli uniknąć obu stronom umowy kredytowej negatywnych konsekwencji i skutków, związanych z nieostrożnym zaciąganiem kredytów. Dokument podkreśla potrzebę racjonalnego, rozważnego, ale i etycznego podejścia do zaciągania kredytu. Trafił on do wielu podmiotów, których zadaniem statutowym jest ochrona praw konsumentów, z apelem o włączenie się do kampanii. Dokument KREDYTOBRANIE 2.0. został również udostępniony przedsiębiorcom, by upowszechniali dobre praktyki w codziennej praktyce biznesowej i działalności kredytowej w relacji z konsumentami.