Nowe formy przetwarzania danych konsumentów przez działające na rynku finansowym instytucje stały się przedmiotem zainteresowania Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA). Dotyczy to w szczególności spółek FinTech, które zmieniają sposób i kierunek ewolucji rynku finansowego. Wprowadzeniem do dalszej debaty w tym przedmiocie jest opublikowany przez EBA dokument, który przedstawia potencjalne ryzyka i korzyści wynikające ze stosowania innowacyjnych metod przetwarzania danych.
Monitorowanie istniejących i nowo podejmowanych aktywności w obszarze sektora finansowego, a także wydawanie wytycznych i rekomendacji, mających na celu zapewnienie stosowania odpowiednich i bezpiecznych rozwiązań prawnych jest istotnym zadaniem Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA). W tym celu EBA dokonuje bieżącego przeglądu innowacji występujących na rynku usług finansowych, sprawdzając czy jego uczestnicy dochowują należytej staranności w ochronie praw konsumentów. Urząd podkreśla, że konsumenci powinni mieć pewność, że nowe rozwiązania są dla nich bezpieczne, a zasady ich stosowania przejrzyste, uczciwe i wolne od manipulacji czy konfliktu interesów. W dokumencie konsultacyjnym, przygotowanym w EBA opisano i uwzględniono zarówno punkt widzenia samych konsumentów, instytucji finansowych, jak i całego rynku finansowego.
̶ Dostrzegane przez EBA korzyści dla konsumentów dotyczą m.in. obniżenia kosztów produktów, co ma być wynikiem oszczędności osiągniętych przez instytucje finansowe (np. w wyniku ograniczenia wydatków na działania marketingowe). Wskazano również, że wykorzystywanie danych konsumentów może posłużyć lepszemu dostosowaniu produktów do ich potrzeb czy przyzwyczajeń. Zakup wyłącznie produktów dopasowanych do konkretnych oczekiwań, pozwoli im [konsumentom???] osiągnąć dodatkowe oszczędności. Podkreślono także, że dzięki nowym modelom przetwarzania danych możliwe jest dokonywanie dokładniejszej oceny zdolności kredytowej, polepszenie jakości oferowanych produktów, jak również lepsza ochrona przed oszustwami – stwierdza mec. Marcin Czugan, Dyrektor Departamentu Prawno – Legislacyjnego KPF, Przewodniczący Komitetu Prawnego europejskiej organizacji EUROFINAS.
Wśród korzyści dla instytucji finansowych EBA wymienia z kolei m.in. poprawę efektywności kosztowej (np. dzięki kierowaniu reklamy tylko do osób określonej kategorii, czyli tzw. targetowaniu), redukcję liczby niespłacanych produktów, możliwość wykrycia próby wyłudzenia już na wczesnym etapie czy zwiększenie źródeł przychodu – głównie ze względu na tworzenie nowych produktów (dopasowanych do potrzeb konsumentów).
EBA dostrzega także pewne ryzyka, które dla konsumentów mogą objawiać się, m.in. brakiem (zrozumiałej) informacji o sposobie i celach przetwarzania ich danych czy niedostatecznym ich zabezpieczeniem przed ujawnieniem. Zwrócono także uwagę, że dane dotyczące konkretnego konsumenta są gromadzone głównie przez jego aktualnego dostawcę usług. Może to powodować, że inni dostawcy nie będą w stanie dotrzeć do niego z ofertą dopasowaną do jego oczekiwań, a tym samym konsument przez lata związany będzie tylko z jedną instytucją. Nie można także wykluczyć, że dane konsumentów mogą być wykorzystywane niezgodnie z celem ich przekazania, czy że konsumentom będzie się odmawiać świadczenia usług ze względu na odmowę udzielenia zgody na przetwarzanie danych w celach innych niż niezbędne do obsługi danego produktu.
Ryzyka dla instytucji finansowych obejmują w szczególności kwestie związane z podważeniem zaufania do nich w przypadku wykorzystywania danych konsumentów w wątpliwy sposób, np. wadliwie je interpretując czy przetwarzając dane pochodzące z serwisów społecznościowych, czego konsument się nie spodziewa. Ryzyko to zwiększa się zwłaszcza wtedy, gdy dane przetwarzane są automatycznie, a procedury w danej instytucji finansowej nie pozwalają na weryfikację tak otrzymanego wyniku, np. oceny zdolności kredytowej. Obawy EBA dotyczą także odpowiedniego poziomu zabezpieczeń systemów informatycznych, co może prowadzić do podważenia zaufania do całego rynku finansowego.
̶ Prowadzone konsultacje mają pomóc ocenić EBA, jakie ̶ jeśli w ogóle ̶ inicjatywy regulacyjne i nadzorcze powinny zostać podjęte, by zminimalizować możliwość wystąpienia dostrzeganych ryzyk, przy jednoczesnym zapewnieniu uczestnikom rynku możliwości korzystania z benefitów, jakie zapewnia innowacyjność. KPF i EUROFINAS będą brali aktywny udział w tych konsultacjach, licząc na uwzględnienie naszych merytorycznych rekomendacji przez EBA – zakończył mec. Czugan.
