Trudny i wyczerpujący rok za nami… przed nami kolejne wyzwania

Trudny i wyczerpujący rok za nami… przed nami kolejne wyzwania

Marcin Czugan
Prezes Zarządu, ZPF

Powiedzieć, że rok 2022 w branży pożyczkowej (nawet szerzej – w branży kredytodawców kredytu konsumenckiego) był obfity w wydarzenia legislacyjne, to nic nie powiedzieć. Przez cały rok przyszło nam pracować nad kształtem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie, która została uchwalona 6 października 2022 r. Zmiany, które generuje ta ustawa, dotyczą niemal wszystkich etapów udzielania kredytów konsumenckich, ze szczególnym uwzględnieniem oceny zdolności kredytowej i parametryzacji finansowej produktów. W wielu miejscach uchwalone przepisy wymagają pogłębionych analiz, gdyż ich realizacja w praktyce – wobec niejednoznacznej treści – okazuje się być utrudniona. Z tego także powodu w ZPF powstał specjalny Zespół ds. rekomendacji interpretacyjnych tej ustawy, aby ułatwić przedsiębiorcom kredytu konsumenckiego praktyczne wdrożenie tych przepisów.

Na mapie wdrażania nowej regulacji pojawia się kilka istotnych terminów, które należy zapisać sobie w kalendarzu:

  • 18 grudnia 2022 – data wejścia w życie m. in. nowego limitu kosztów pozaodsetkowych w przypadku umów kredytu konsumenckiego i nowych limitów kosztów pozaodsetkowcyh pomieszczonych w Kodeksie cywilnym (data już historyczna na moment pisania tego komentarza);
  • 18 maja 2023 – termin wejścia w życie m. in. nowych przepisów o ocenie zdolności kredytowej;
  • 31 grudnia 2023 / 1 stycznia 2024 – termin na dostosowanie się do nowych obowiązków organizacyjno-prawnych, źródeł finansowania i wejście w życie przepisów o nadzorze UKNF nad rynkiem instytucji pożyczkowych.

Od początku 2023 r. kalendarz instytucji pożyczkowych będzie dostosowany do powyższych terminów i rok ten determinowany będzie słowem „wdrożenie”.

Zwracam także uwagę, że na horyzoncie zdarzeń legislacyjnych pojawiają się również dwa istotne projekty ustaw, które dotyczą rynku pożyczkowego. Ponieważ „bliższa koszula ciału”, zacznę od projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem kradzieży tożsamości. Tytuł projektu może sugerować jego funkcję prewencyjną, tymczasem nakłada on na kredytodawców kredytu konsumenckiego obowiązek każdorazowego dokonywania oceny zdolności kredytowej poprzez sprawdzenie, czy PESEL konsumenta nie znajduje się w rejestrze numerów PESEL, który ma powstać na podstawie art. 23a ustawy o ewidencji ludności. Nie polemizując – ale tylko w niniejszym komentarzu – z treścią tych nowych obowiązków zauważyć należy, że ustawodawca po raz kolejny ingeruje w przepisy o ocenie zdolności kredytowej i czyni to, jeszcze zanim wcześniej wprowadzone (na podstawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie) obowiązki wejdą nawet w życie!

Drugim, niezwykle istotnym zdarzeniem legislacyjnym jest projekt Dyrektywy o kredycie konsumenckim II (CCD II), co do którego pod koniec roku 2022 osiągnięto konsensus polityczny. Oznacza to, że do opublikowania finalnej wersji projektu niezbędna jest teraz praca w tzw. komitetach technicznych, a po ich zakończeniu projekt powinien zostać finalnie przyjęty przez Parlament Europejski. Może się to stać do końca I kwartału 2023 r., co oznacza, że pod koniec roku 2023 mogą ruszyć prace związane z projektem zmian w ustawie o kredycie konsumenckim, dostosowujące do nowej Dyrektywy. Biorąc pod uwagę zakres zmian zawartych w projekcie CCD II, śmiało będzie można nazwać implementację nową ustawą o kredycie konsumenckim.

Podsumowując, z powodzeniem można powiedzieć, że w 2023 r. rynek kredytów konsumenckich nie będzie narzekał na brak zainteresowania ustawodawcy, choć wszyscy chyba przyznamy, że po tylu latach bycia w centrum zainteresowania przydałby się okres spokoju i braku zmian.