Wbrew obiegowym przekonaniom, windykacja nie polega na bezwzględnym egzekwowaniu należności (patrz: poprzedni artykuł autora). Pierwsze środki, po które należy sięgnąć, to tzw. windykacja polubowna (inaczej: miękka), mająca na celu skłonienie dłużnika do uregulowania należności także poprzez – jeśli jest taka potrzeba – ustalenie rat i terminów ich płatności.

Nietrudno zrozumieć wierzyciela, który oczekuje jak najszybszego wpłynięcia całej zaległej kwoty. Są to w końcu pieniądze, które uczciwie zarobił dostarczając towar lub wykonując usługę. Opóźnienia w płatności mogą dla niego oznaczać nie tylko przedłużenie oczekiwania na zarobek, ale też nierzadko dodatkowe kłopoty w postaci zachwiania własnej płynności finansowej. W przypadku mikro, małych i średnich przedsiębiorstw spóźnienie się oczekiwanej wpłaty może oznaczać poważne kłopoty: firma nie będzie mieć środków nie tylko na rozwój, inwestycje czy zakup towarów. Może jej szybko zabraknąć pieniędzy na regulowanie zobowiązań wobec własnych partnerów biznesowych.

Z drugiej strony – nie każdym „spóźnialskim” powoduje zła wola. Być może jemu też ktoś nie zapłacił na czas i fizycznie, mimo najlepszych chęci, nie ma w tym momencie środków. Można naturalnie podejść do tego z obojętnością. Ale można również z wyrozumiałością albo biznesowym pragmatyzmem – jeśli przedsiębiorca zechce bezwzględnie wyegzekwować należne pieniądze, może – koniec końców – doprowadzając dłużnika do upadłości, nie zobaczyć ich nigdy.

Na czym polega windykacja polubowna?

Na początku są to przede wszystkim próby zdyscyplinowania dłużnika. Na tym etapie bardzo często już samo pojawienie się firmy windykacyjnej, jako strony, pomaga w odzyskaniu należności, o ile oczywiście zaległości wynikały ze złej woli dłużnika i były efektem jego „polityki” zarządzania płynnością własną. Niestety niektórzy przedsiębiorcy, wykorzystując swoją przewagę, wymuszają na słabszych podmiotach „kredytowanie” w ten sposób swojej własnej działalności. Czasem jednak, po zapoznaniu się z sytuacją, okazuje się konieczne doprowadzenie do porozumienia pomiędzy zalegającym a wierzycielem. Porozumienie takie ma na celu rozłożenie zadłużenia na raty, wyznaczenie terminów spłat poszczególnych transz i – w efekcie – doprowadzenie do odzyskania całej kwoty. Profesjonalne firmy windykacyjne starają się zawsze zrozumieć powód niewypłacalności dłużnika zaproponować ugodę, aby zachować dobre relacje między kontrahentami. Oznacza to, że dążąc do osiągnięcia kompromisu, stają się swego rodzaju mediatorami, którzy – patrząc na całą sprawę obiektywnie i bez emocji, które w sposób oczywisty towarzyszom stronom sporu – mogą pomóc załatwić sprawę szybciej i łatwiej. Ważne jest, aby firma windykacyjna zachowywała indywidualne podejście do każdego dłużnika i stawiała raczej na porozumienie, po konfrontację sięgając w ostateczności, gdy wszystkie próby polubownego załatwienia sprawy zawiodą.

Narzędzia windykacji polubownej

Jeśli dyscyplinująco nie podziała samo pojawienie się firmy windykacyjnej, lub dłużnik w obiektywnie ciężkiej sytuacji nie wykazuje chęci do współpracy, zaczyna ona wykorzystywać szeroką gamę innych środków, m.in.: wysyłanie pism i wezwań (np. przypomnienia o dokonaniu zapłaty, wezwania do zapłaty, wezwania do zapłaty z notami odsetkowymi) różnymi środkami komunikacji (poczta, faks, mail, SMS), kontakt telefoniczny, bezpośrednie wizyty u dłużnika, jeśli to konieczne. Informuje ona również dłużnika, że w razie dalszego uchylania się od zapłaty, jego dane mogą zostać przekazane do biur informacji gospodarczej (BIG InfoMonitor, Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej, Rejestr Dłużników ERIF), dług może zostać opublikowany na giełdzie długów albo – jako środek ostateczny – sprawa może zostać przekazana do sądu i, następnie, do komornika.

Działania te mają na celu doprowadzenie do sytuacji, w której strona zalegająca z płatnościami zrozumie, że dalsze uchylanie się od spłaty jest dla niej niekorzystne. I to nie tylko pod względem ekonomicznym, ale i wizerunkowym.

Jak wybrać firmę windykacyjną?

Przede wszystkim, po zapoznaniu się z ofertą firmy i opiniami na jej temat, powinniśmy być przekonani, że jej priorytetem jest odzyskanie pieniędzy polubownie. Oznacza to, że firma dokłada wszelkich starań, aby zakończyć sprawę jak najszybciej i jak najsprawniej oraz że dba o komfort klienta i jego dobre imię pośród jego partnerów biznesowych. Należy również sprawdzić, czy firma jest członkiem stowarzyszeń branżowych tj. Polski Związek Windykacji czy Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych, co daje gwarancję, że podczas wykonywania swoich obowiązków kieruje się etyką zawodową i działa wyłącznie w granicach obowiązującego prawa. Daje to pewność, że podjęte przez nią kroki będą w pełni legalne, a kontrahenci wierzyciela nie stracą do niego zaufania, ponieważ zachowuje ona w swych działaniach dyskrecję oraz szacunek zarówno względem klienta, jak i dłużnika. Warto także upewnić się, że firma dysponuje OC adekwatnym do skali obsługiwanych przez siebie wierzytelności, co chroni klienta w razie popełnienia przez nią błędu, ponieważ te zdarzają się nawet najlepszym. Ważnym atutem firmy jest również jej staż na rynku – wskazuje to bowiem na jej doświadczenie, profesjonalizm i skuteczność. Dobrze, jeśli nie musi ona korzystać ze wsparcia podmiotów zewnętrznych i jest w stanie prowadzić działania windykacyjne samodzielnie na każdym etapie postępowania. Na koniec pamiętajmy – dobre firmy windykacyjne pobierają na etapie polubownym opłaty wyłącznie za działania skuteczne (success fee). Firmy te nie przyjmują wszystkich zleceń, tylko najpierw badają sprawę i na podstawie wyników tego badania podpisują umowę ze zleceniodawcą bądź tego nie robią. Warto też wiedzieć, że zgodnie z Ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r., wierzycielowi przysługuje zwrot kosztów windykacji od dłużnika, chociaż praktyka sądów nie pokrywa się z literalnym brzmieniem przepisów i otrzymanie rekompensaty powyżej kwoty 40 EUR jest trudne.

Tekst autorstwa Remigiusza Brzezińskiego, Prezesa Zarządu Kancelarii Prawnej – Inkaso WEC S.A.