Czy w okresie pandemii wzrosło zjawisko nadużyć w sektorze finansowym? Wyniki najnowszego badania ZPF i EY

Czy w okresie pandemii wzrosło zjawisko nadużyć w sektorze finansowym? Wyniki najnowszego badania ZPF i EY

Ponad 40 proc. przedstawicieli instytucji finansowych biorących udział w badaniu „Nadużycia w sektorze finansowym” opracowanym przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych i firmę EY wskazało, że brak świadomości klientów to istotny problem zwiększający ryzyko wyłudzeń i oszustw na rynku finansowym. Wyniki najnowszego raportu z badania nadużyć w sektorze finansowym zaprezentowano podczas XI Kongresu Antyfraudowego (w tym roku w formie online).

Klienci instytucji finansowych nie zdają sobie sprawy, że czasami sami ułatwiają przestępcom nadużycia. Dlatego tak ważne jest, aby instytucje finansowe stale rozwijały i doskonaliły swoje mechanizmy zapobiegania fraudom, by być o krok przed przestępcami i jeszcze lepiej zabezpieczać siebie i swoich klientów. Pamiętajmy również, że modus operandi przestępców się zmienia wraz z coraz szerszym wykorzystywaniem kanałów zdalnych. Raport „Nadużycia na rynku finansowym” pokazuje nie tylko skalę zjawiska wyłudzeń, czy też ocenę stosowanych metod walki z nimi, ale przede wszystkim może pomóc opracować i wdrożyć skuteczne systemy zapobiegania nadużyciom – mówi Marcin Czugan, prezes ZPF.

Jak wynika z raportu EY i Związku Przedsiębiorstw Finansowych, w dobie wymuszonej epidemią pracy zdalnej, ograniczonego funkcjonowania placówek stacjonarnych oraz przeniesienia większości codziennej aktywności do świata wirtualnego, klienci instytucji finansowych są bardziej skłonni do podejmowana ryzykownych zachowań konsumenckich. Niewystarczająca ochrona danych, nieintencjonalne udostępnianie loginów lub haseł i inne nieostrożne decyzje konsumenckie, mogą stanowić okazję dla oszustów, chcących dokonać przestępstw na prywatnych rachunkach i z wykorzystaniem danych osobowych.

– Doświadczenia kryzysu z lat 2007/2008 pokazały, że zawirowania gospodarcze negatywnie wpływają na uczciwość, a w niepewnych czasach rośnie presja na działania nieetyczne. Co jednak ciekawe, z naszej analizy wynika, że pierwsze miesiące pandemii nie przyniosły gwałtownego wzrostu liczby nadużyć w porównaniu do statystyk w pozostałych miesiącach roku. Wygląda więc na to, że w dobie pracy zdalnej i coraz bardziej cyfrowych finansów, instytucje finansowe są coraz lepiej przygotowane do walki z nadużyciami, a nasilające się w ostatnich latach zjawiska nadużyć, nieco wyhamowały. Minione 12 miesięcy, zdaniem prawie połowy respondentów, nie przyniosło intensyfikacji zjawiska fraudów a straty z ich tytułu nieznacznie spadły. Niewykluczone jednak, że miało to związek z zaostrzeniem procedur kredytowych, a to właśnie nadużycia w tym obszarze są od początku naszego badania najistotniejszym problem instytucji rynku finansowego  – mówi Mariusz Witalis, Partner EY, Lider Działu Zarządzania Ryzykiem Nadużyć.

54 proc. ankietowanych przedstawicieli instytucji finansowych również w ostatnim roku zauważyło wzrost liczby tego typu oszustw. Częściej niż w poprzednim roku zdarzały się także przypadki nadużyć z wykorzystaniem kart kredytowych (15 proc. respondentów), prania pieniędzy, fałszowania sprawozdań finansowych, a także ataki hakerskie i nieautoryzowane transakcje na rachunkach klientów (po 12 proc. wskazań). Z tegorocznego raportu płynie także wniosek, że pomysłowość oszustów podejmujących próby popełnienia nadużyć finansowych wciąż zaskakuje – ponad dwie piąte badanych ekspertów odnotowało w  ostatnim czasie wzrost liczby oszustw, które nie należą do grup najczęściej spotykanych typów nadużyć.  Mimo wszystko, branża finansowa w Polsce coraz lepiej radzi sobie z wykrywaniem i zapobieganiem nadużyciom. W ocenie prawie trzech czwartych ankietowanych reprezentowane przez nich instytucje są dobrze przygotowane na walkę ze zmieniającymi się schematami nadużyć, w tym z zastosowaniem nowych technologii.

Uczestnicy badania nadużyć w sektorze finansowym wskazywali natomiast na trudności w ściganiu fraudów wynikające z ograniczeń spowodowanych „lockdownem” gospodarki. Wiązało się to z utrudnionym prowadzeniem postępowań sądowych wynikającym z zawieszenia działalności sądów i prokuratur oraz problemami z obiegiem dokumentów i  windykacją, a także ograniczonym kontaktem z klientami.

Badanie „Nadużycia w sektorze finansowym” to cykliczny projekt realizowany od 2009 roku przez ZPF i firmę EY. Jego celem jest zobrazowanie i monitorowanie zmian zjawiska nadużyć występujących w instytucjach działających w różnych sektorach rynku usług finansowych w Polsce. Raport, który powstaje w oparciu o wyniki badania, przedstawia obserwacje i wnioski istotne w kontekście podnoszenia poziomu ochrony profesjonalnych uczestników rynku finansowego przed wyłudzeniami i oszustwami. Ze względu na wyjątkowe okoliczności, tegoroczna edycja badania została uzupełniona o analizę wpływu pandemii COVID-19 i lockdownu na badane zjawiska. W tegorocznej edycji badania nadużyć w sektorze finansowym wzięły udział cztery grupy respondentów: banki, instytucje pożyczkowe, firmy leasingowe oraz zakłady ubezpieczeń. Nową grupę stanowią instytucje świadczące usługi w zakresie ubezpieczeń osobowych, majątkowych i reasekuracji. W przeciwieństwie do zeszłego roku, w którym najliczniejszą grupę stanowiły banki, w tegorocznej edycji największą grupą respondentów były instytucje pożyczkowe.

POBIERZ RAPORT

***

Kongres Antyfraudowy to cykliczne wydarzenie poświęcone problemowi nadużyć w sektorze finansowym. Jest to także forum wymiany poglądów i doświadczeń pomiędzy specjalistami, którzy odpowiadają za skuteczność programów walki z wyłudzeniami. Ważną cechą tego wydarzenia jest jego międzysektorowy charakter, pozwalający na integrację wiedzy różnych środowisk branży finansowej o zjawisku wyłudzeń. Kongres jest kierowany do szerokiego spektrum podmiotów sektora finansowego, w tym banków, firm leasingowych, zakładów ubezpieczeń, SKOKów i firm pożyczkowych. Podczas tegorocznego Kongresu sesje plenarne były poświęcone: m.in. cyberbezpieczeństwu i przeciwdziałaniu fraudom z wykorzystaniem nowych technologii, problemom związanym z działalnością w czasie lockdownu, a także nowym regulacjom związanym z walką z nadużyciami w okresie pandemii.