O ocenie funkcjonowania ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.

Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. 2010, Nr 81, poz. 530) stanowi regulację pełniącą istotną funkcję w ocenie wiarygodności płatniczej potencjalnego klienta oraz do oszacowania jego zdolności kredytowej. Dostęp do jak najszerszego zakresu informacji wspiera prawidłowe funkcjonowanie systemu gospodarczego i stanowi ważne ogniwo w przeciwdziałaniu rosnącej skali zjawiska nadmiernego zadłużania konsumentów i w konsekwencji przeciwdziała ich wykluczeniu finansowemu. Dobrze zaprojektowany i kompleksowo funkcjonujący system wymiany informacji wykorzystywanych do weryfikacji rzetelności, wiarygodności kontrahenta (kredytobiorcy, usługobiorcy), którego istotnym elementem są biura informacji gospodarczej (dalej: „BIG”), współtworzy mechanizm bezpiecznego udzielania kredytów, w tym sprzedaży towarów lub świadczenia usług z odroczonym terminem płatności), co w okresie spowolnienia gospodarczego jest dodatkowo elementem stymulującym wzrost gospodarczy. Prawidłowe wypełnianie tej roli przez BIG wymaga makroekonomicznego podejścia regulatora, bowiem regulacja tworząca podstawę prawną funkcjonowania BIG musi podążać za dynamicznie zmieniającym się otoczeniem gospodarczym, w tym krajowym i międzynarodowym, społecznym i prawnym, także za oczekiwaniami przemysłu, korzystającego z zewnętrznych baz danych.

Zapowiedziana przez Ministerstwo Gospodarki ocena funkcjonowania ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych wydaje się tym oczekiwaniom wychodzić naprzeciw. Potrzeba kompleksowego podejścia do tej fundamentalnej – z punktu widzenia systemu wymiany informacji – ustawy, powinna determinować trwającą obecnie rewizję przedmiotowego aktu prawnego, a także spowodować rozważenie zmiany innych aktów prawnych, które mają wpływ na funkcjonowanie systemu wymiany informacji w Polsce. Ocena funkcjonowania ustawy powinna być kompleksowa, uwzględniać nie tylko jej lokalny, krajowy kontekst, ale również szerszy międzynarodowy kontekst i międzynarodowe doświadczenia w tym obszarze.

KONTEKST MIĘDZYNARODOWY

Bank Światowy rekomenduje

Procesu konsultacji funkcjonowania ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych, który zainicjowało Ministerstwo Gospodarki, nie można oddzielić od kontekstu międzynarodowego. Proces ten zbiega się w czasie z ważnymi wydarzeniami na poziomie międzynarodowym w sferze funkcjonowania systemu informacji, służącej ocenie ryzyka kredytowego. Działania podejmowane przez różne gremia mają praktycznie ten sam cel – poprawy, wzmocnienia tego systemu. Jednym z takich wydarzeń stały się rekomendacje zawarte w dokumencie wypracowanym w Banku Światowym (BŚ), General Principles for Credit Reporting¹, które w pierwszej kolejności mają poprawić standardy w tym obszarze, ale które jednocześnie w sposób niezwykle przejrzysty pokazują, że kluczowym dla osiągnięcia wyższej efektywności rynku kredytowego jest zakres dostępnej informacji.

Jedną z najistotniejszych rekomendacji BŚ odnośnie budowania efektywnego systemu wymiany informacji wykorzystywanych do weryfikacji kredytobiorcy (credit reporting, CR) jest zasada mówiąca, że CR powinien dysponować istotną, dokładną, aktualną, wystarczającą informacją, gromadzoną systematycznie ze wszystkich rzetelnych, odpowiednich i dostępnych źródeł, przechowywaną przez odpowiedni okres czasu. BŚ zwraca również uwagę, iż zakres gromadzonych danych powinien obejmować co najmniej: dane osobowe pozwalające na identyfikację konsumenta, informacja o kredycie, w tym na temat: kapitału początkowego, daty jego zaciągnięcia, wymagalności (zapadalności), salda wymagalnej należności, typu kredytu/pożyczki, niewykonania zobowiązania, opóźnienia w spłacie, cesji wierzytelności.

Istotną kwestią podnoszoną przez BŚ jest również efektywność systemu. Zgodnie z oceną BŚ, efektywność systemu implikuje, że dostawcy usług CR powinni dążyć do efektywności zarówno z perspektywy operacyjnej jak i kosztowej. To niezwykle istotna konstatacja w odniesieniu do rynku kredytów konsumenckich, w tym w szczególności pozabankowych, które charakteryzują się głównie małymi kwotami pożyczek, zaciąganych na krótkie okresy. W tym przypadku dla zrealizowania rekomendacji BŚ, kardynalnym jest koszt pozyskania danych. Konkurencja pomiędzy Biurami Informacji Gospodarczych (BIG) w Polsce przybliża nas do celu, jakkolwiek pożyczkodawcy niebankowi sięgać chcieliby także do baz instytucji, utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 Prawa bankowego (BIK). W tym ostatnim przypadku, przy braku konkurencji, spełnienie rekomendacji minimalizacji kosztu na poziomie zapewniającym możliwość zasięgnięcia informacji, w przypadku pożyczek o małych kwotach na krótkie okresy, jest bardzo utrudniona z ekonomicznego punktu widzenia. Dlatego należałoby rozważyć zmianę tej sytuacji.

BŚ podkreśla również wagę dostępu do informacji niebankowej w zewnętrznych bazach danych, które mogą umożliwić bardziej wszechstronną ocenę zdolności kredytowej i przez to bardziej uzasadnioną decyzję kredytową, niż w przypadku jedynie dostępu do informacji o bankowych umowach kredytowych. Przez informację niebankową należy rozumieć informację dostarczaną przez masowych dostawców mediów (energia, prąd, gaz, ciepło, woda itp.) oraz innych usług masowych (np. telekomy), ale także informację dostarczaną przez niebankowe instytucje finansowe (np. firmy pożyczkowe). Jednocześnie – ze względu na wyprzedzający charakter informacji niebankowej jako dotyczącej zobowiązań o niższym priorytecie spłacalności niż kredyty bankowe² – może to pozwolić na wcześniejszą reakcję w przypadku klienta, który popadł w finansowe problemy oraz podjęcie działań mających zapobiec nadmiernemu zadłużeniu np. modyfikacja harmonogramu spłat, restrukturyzacja długu. Co więcej, rozszerzanie zakresu informacji o dane z innych sektorów niż bankowy, według BŚ, może potencjalnie wspierać przeciwdziałanie nadmiernemu zadłużeniu konsumentów. Powołując się na raport Disney³, zauważono i podkreślono, że najczęstszą i najbardziej powszechną formą opóźnień w spłatach są niezapłacone rachunki za gaz, prąd, elektryczność, wodę, nie zaś nieopłacone zobowiązania finansowe, kredytowe. Dlatego, dla zabezpieczenia konsumentów przed zaciąganiem nadmiernych zobowiązań tak niezmiernie istotne jest zapewnienie kredytodawcom dostępu do pełnej informacji o wszystkich zobowiązaniach, w tym wynikających zarówno z umów kredytowych, jak i umów na dostawę mediów. Wyłącznie dostęp do kompletnych danych, tj. negatywnych i pozytywnych, pozwala osiągnąć zadowalające rezultaty w zakresie poprawny jakości predykcji i trafności decyzji kredytowej oraz zapewnia ochronę przed pogorszeniem się portfela kredytów oraz przed nadmiernym zadłużeniem.

Bardzo ważną konstatacją BŚ, jest docenienie roli i znaczenia automatycznej oceny ryzyka kredytowego – credit soring, pozwalającej na użycie wielkiej liczby danych, a także na łączenie najbardziej istotnych informacji w jednym wskaźniku, który może być wykorzystany do podjęcia decyzji kredytowej. Automatyczny credit scoring może być miarą statystycznego prawdopodobieństwa tego, czy kredyt będzie spłacony, czy nie. Podkreśla się również, iż automatyczny credit scoring może być narzędziem do ograniczenia wpływu błędów ludzkich na wynik oceny, jak również zmniejszenia skali zjawiska dyskryminacji, częściej obecnego w scoringu manualnym. Rekomendacje odnośnie scoringu nie zostały dotąd zrealizowane w ramach przepisów ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej, i te rekomendacje wydają być ważnymi do zrealizowania. Należy zwrócić uwagę, że pewna część kredytodawców nie posiada odpowiednich zasobów w postaci systemów informatycznych, czy też zespołów specjalistów, które pozwalałyby na wdrożenie stosowania metod statystycznych we własnym zakresie. Takimi zasobami dysponują BIG. Z raportu ACCISS wynika, że blisko 80% biur kredytowych w Europie oferuje swoim klientom usługi scoringowe⁴ Możliwość dokonania interpretacji danych i przetworzenia ich do postaci uproszczonej oceny (np. oceny punktowej) jest istotna także z punktu widzenia konsumentów. W raporcie CEPS-ECRI zwraca się uwagę, że istotnym warunkiem funkcjonowania zrównoważonego systemu CR jest, aby dane były zrozumiałe dla konsumenta, albowiem w takim przypadku może on skuteczniej wykorzystywać swoją historię kredytową jako „aktywo” umożliwiające uzyskanie kredytu na optymalnych dla niego warunkach⁵.

Kryzys międzynarodowy i Credit Reporting

Nie da się również uciec od kontekstu międzynarodowego kryzysu finansowego i jego konsekwencji dla europejskiego systemu CR. Należy podkreślić, iż pogorszenie się sytuacji gospodarczej przyniosło osłabienie pozycji finansowej gospodarstw domowych i poszerzenie zjawiska nadmiernego zadłużenia. Tu zaś istotnym stało się poszukiwanie przyczyn i narzędzi do przeciwdziałania nadmiernemu zadłużeniu, a jednocześnie do zwiększenia dostępności do kredytu, integracji finansowej (financial inclusion), jako biegunowo różnego zjawiska, od tego jakim jest wykluczenie finansowe. Stąd tak ważnym wydarzeniem w obszarze europejskiej legislacji stało się przyjęcie, a następnie wdrożenie do systemów prawnych poszczególnych krajów członkowskich Unii Europejskiej, Dyrektywy w sprawie umów o kredyt konsumencki (CCD), nakładającej obowiązek badania ryzyka kredytowego⁶ przez kredytodawców kredytu konsumenckiego. Wdrożenie tej regulacji zbiegło się w czasie z kryzysem finansowym i spowolnieniem gospodarczym w większości krajów europejskich. Elementem tego badania, w przypadkach uznanych przez kredytodawców za konieczne do właściwej oceny zdolności konsumenta do spłaty zobowiązania kredytowego jest odpytywanie odpowiednich zewnętrznych baz danych.

Ta regulacja, o kardynalnym znaczeniu, jedynie stosunkowo nieznacznie wyprzedza w czasie inną, odnoszącą się do rynku kredytu hipotecznego, która podobnie jak CCD stanie się konstytuującą obowiązki kredytodawców również w odniesieniu do badania ryzyka kredytowego, wiarygodności kredytowej, na rynku niezwykle istotnym z punktu widzenia rozwoju gospodarki Unii Europejskiej⁷. Ten ważny aspekt obu regulacji jest wpisany w szerszy kontekst ogólnej i podstawowej zasady odpowiedzialnego pożyczania (responsible lending and borrowing), której praktyczne zastosowanie ma stanowić skuteczne narzędzie do przeciwdziałania nadmiernemu zadłużeniu, wspierać finansową integrację, pozwalać na przewidywanie przyszłego zachowania konsumenta w sferze jego finansów osobistych.

Swoistego rodzaju szczegółową odpowiedzią na debatę wokół skuteczności aktualnie istniejących i poszukiwania nowych narzędzi na rzecz zmniejszenia skali zjawiska wykluczenia finansowego, nadmiernego zadłużenia, integracji gospodarek krajów europejskich w jeden gospodarczy organizm, są dyskusje różnych gremiów nad przyszłością systemu CR w Europie. Raport European Credit Research Institute jest bardzo cennym głosem w tej dyskusji⁸. Autorzy raportu stwierdzają, iż kluczowym jest odpowiedzieć pozytywnie na pytania o to, jak oszacować konieczny balans pomiędzy wymaganiami regulatora, przemysłu kredytowego i konsumentów. Rekomendacje tego raportu są tym istotniejsze, iż były one wypracowane w interdyscyplinarnym gronie przedstawicieli praktycznie wszystkich najważniejszych interesariuszy z tego obszaru. Rekomendacje tam zamieszczone mają zaś pełnić rolę narzędzia do poprawy krajobrazu systemu CR w Europie, tak by pomóc wesprzeć odpowiedzialność w pożyczaniu, zrównoważoną finansowo integrację i ekonomiczny wzrost całego regionu. Niezbędnym jest zatem sięgnięcie do tych rekomendacji. Niemniej cennym głosem w dyskusji jest raport ACCIS⁹, organizacji z ponad 20 letnią historią, skupiającej 38 podmiotów, działających na rynku informacji służącej szacowaniu ryzyka kredytowego.

KONTEKST KRAJOWY

Pozytywna rola i rosnące znaczenie BIG

Dla polskiego rynku zarządzania informacją, służącą szacowaniu ryzyka kredytowego i zdolności do predykcji jakości zaciągniętych przez konsumentów zobowiązań kredytowych ważnym wydarzeniem było uwzględnienie BIG, po raz pierwszy w historii, przez Bank Światowy, w prowadzonej przez tę instytucję analizie międzynarodowych warunków do prowadzenia biznesu, w części odnoszącej się do informacji kredytowej. W ten sposób Bank Światowy naprawił bardzo istotną niedoskonałość dotychczasowej analizy w odniesieniu do oceny rynku polskiego, z drugiej zaś potwierdził, że BIGi bez żadnych wątpliwości stanowią istotny element systemu CR. Potwierdzeniem zasadności objęcia przez BŚ również polskich BIGów (poza BIK) jako tzw. rejestrów kredytowych w analizie dostępności do kredytu w ramach raportu Doing Business (Getting Credit) jest fakt, że polskie KRD BIG SA, jest pełnoprawnym członkiem europejskiej organizacji ACCIS, skupiającej 38 europejskich biur kredytowych (consumer credit reference agencies) z 27 krajów Unii Europejskiej.

Innym wydarzeniem, które będzie miało znaczący wpływ na system CR w Polsce są przyjęte przez polski rząd założenia do projektu zmian w ustawie o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy – prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw¹⁰, wynikające wprost z innego, niezwykle istotnego dokumentu, jakim był raport Komitetu Stabilności Finansowej. Dokumenty te wyznaczają kierunki rozwoju systemu CR w Polsce, ale jednocześnie tworzą bardzo istotne, nowe obowiązki dla dostawców i użytkowników danych, służących szacowaniu ryzyka kredytowego (zdolności kredytowej). Warto wspomnieć także o nowej rekomendacji T, w której KNF zaleca bankom wykorzystanie baz danych BIG w procesie oceny zdolności kredytowej.

Konstatacja wynikająca z uwzględnienia przez Bank Światowy funkcjonujących w Polsce BIG w kategorii rejestrów kredytowych (CR) jest jednym z najistotniejszych założeń, czy raczej punktem wyjścia do oceny aktualnego funkcjonowania ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej. Ta regulacja, poza ustawą – prawo bankowe¹¹, wyznacza bowiem zasadnicze ramy prawne dla funkcjonowania systemu CR. Warto w tym miejscu przywołać charakterystykę CR, pomieszczoną w raporcie CEPS-ECRI¹². CR opisano w tym raporcie jako system zbierania, uzyskiwania i wykorzystywania odpowiednich danych dla celów podejmowania decyzji odnoszącej się do umów kredytowych i/lub zarządzania takimi umowami. BIG zatem jako element systemu CR należy do kategorii podmiotów, określanych jako rejestry kredytowe (credit register), czy też biura kredytowe (credit bureau). Dla kredytodawców i innych użytkowników informacji kredytowej, BIG jest operatorem zewnętrznej bazy danych, służącej w odniesieniu do zobowiązań konsumenckich do szacowania ryzyka kredytowego konsumentów i do określania ich przyszłych zachowań płatniczych, związanych z zawieraną z umową kredytową.

 Podstawowe założenia do oceny funkcjonującego systemu

Raport CEPS-ECRI dostarcza kapitalnej i uniwersalnej wiedzy, będącej efektem dyskusji wielu interesariuszy, zaprezentowanej w postaci rekomendacji, jakie mogą być inspiracją do oceny funkcjonującego systemu w Polsce oraz do rozważenia sposobów zwiększenia jego efektywności. W tym kontekście, wartym przywołania jest także ostatni raport, opracowany w Association of Consumer Credit Information Suppliers (ACCIS 2012), analizujący między innymi zakres i szczegółowość informacji, udostępnianych w Europie przez rejestry kredytowe.

Ocena funkcjonowania ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej, będącej podstawą i ramą prawną do systemu CR, powinna uwzględniać podstawowe założenie, iż celem tego systemu – za raportem CEPS-ECRI – jest stworzenie mechanizmu dla bezpiecznego i odpowiedniego użycia informacji. Raport ten wskazuje też na szereg kwestii, których uwzględnienie może dać lepszy efekt w postaci rzetelnej oceny funkcjonującego systemu CR. Taką kwestią jest efektywność systemu, która stanowi konieczny warunek do zapewnienia kredytodawcom dostępu do odpowiedniej, istotnej informacji do oszacowania ryzyka kredytowego konsumenta i podjęcia uzasadnionej decyzji kredytowej. W ten sposób i dopiero wtedy, system CR pomaga otworzyć rynek kredytowy, zwiększyć konkurencję minimalizując barierę wejścia na rynek. Tą barierą często bywa właśnie brak właściwej informacji kredytowej, dostępnej dla wchodzących na ten rynek podmiotów. Konsekwencją efektywnie funkcjonującego systemu CR, bez barier dla nowych kredytodawców, jest zwiększenie możliwości wyboru dostawcy usługi finansowej przez konsumentów i zwiększenie ich mobilności. Taki proces rozpoczął się w Polsce w okresie ok. dwóch lat, kiedy na rynku polskim pojawiły się firmy o międzynarodowym zasięgu działania¹³. Te firmy natomiast mają dostęp bezpośrednio do baz BIG oraz pośrednio poprzez BIG do bazy BIK.

Rosnąca konkurencja, między innymi dzięki dostępowi do odpowiednich zasobów informacji kredytowej, jednocześnie daje konsumentom szansę na dostęp do produktów kredytowych na warunkach, które w większym stopniu odpowiadają ich potencjałowi zdolności do spłaty. Przy czym różne źródła informacji tworzą system CR, którego częścią składową jest nie tylko rejestr kredytowy, ale także inne źródła informacji, jak własna baza danych kredytodawcy, informacja uzyskana bezpośrednio od kredytobiorcy, ale także niezwykle ważna informacja z publicznych rejestrów. Komplementarną kwestią odnoszącą się do źródeł informacji jest sprawa kryteriów dostępu – analiza istniejących pokazuje, że jedną z najważniejszych, budujących równowagę interesów różnych interesariuszy jest zasada wzajemności (ang. reciprocity rule), jakkolwiek z naciskiem na pozostawienie kredytodawcy swobody decyzji co do tego, z jakich źródeł powinien skorzystać w przypadku konkretnego kredytobiorcy, dla uzyskania właściwej oceny jego zdolności do spłaty zobowiązania.

W okresie po wybuchu kryzysu finansowego na świecie uznaje się, że system CR daje silne wsparcie do walki z nadmiernym zadłużeniem konsumentów i poprzez aktualną oraz szeroką wiedzę na temat zobowiązań finansowych czyni szacowanie wiarygodności kredytowej konsumentów bardziej dokładną. W związku z tym, dobrze zaprojektowany i dobrze funkcjonujący rejestr danych o kredytach pełni kluczową rolę na detalicznym rynku finansowym. Zakres przedmiotowy BIG jest w tym kontekście kluczowym – warto bowiem zauważyć, za raportem CEPS_ECRI, iż rejestry kredytowe dostarczając dane o opóźnieniach w spłacie z jednej strony stanowią narzędzie do zachęcania do terminowej obsługi, ale jednocześnie pozwalają na podejmowanie lepiej uzasadnionej decyzji, zmniejszając ryzyko podjęcia złej decyzji i pogorszenia jakości portfela kredytowego. W ten sposób chroniąc konsumenta w większym stopniu również przed nadmiernym zadłużeniem i poważnymi problemami natury finansowej. Do tego potrzeba jest kredytodawcy możliwość dokonania analizy historii kredytowej, zawierającej informację o jakości spłat poszczególnych zobowiązań i umożliwiającej stworzenie tzw. finansowego CV. Jednakże, co ma kapitalne znaczenie, wiele dostępnych raportów z badań podnosi, że do poważnych problemów z wypłacalnością, czy regularnością wywiązywania się z zobowiązań nie doprowadzają zaciągnięte kredyty, ale trudne do przewidzenia zdarzenia wywołujące tzw. szoki dochodowe, takie jak utrata zatrudnienia, śmierć małżonka, rozwód¹⁴. W tym kontekście tak istotne może być wsparcie decyzji kredytowych tzw. credit scoringiem.

W cytowanym raporcie wskazuje się, że udostępnianie informacji o spłaconych zaległościach (informacji historycznej) wywiera dyscyplinujący efekt na kredytobiorców, stymulując ich do terminowej obsługi zobowiązań w celu uniknięcia negatywnych wpisów w ich finansowym życiorysie stworzonym w oparciu o informacje z CR. Równocześnie wskazuje się, że potencjalnie negatywny efekt dla finansowego życiorysu konsumenta, jaki może się wiązać z udostępnianiem w systemie CR historycznej informacji negatywnej, w prawidłowo funkcjonującym systemie CR powinien być równoważony za pomocą udostępniania informacji pozytywnych o terminowej obsłudze innych zobowiązań, tym samym umożliwiając konsumentowi stworzenie pozytywnej historii kredytowej, stanowiącej istotne „aktywo”, umożliwiające mu uzyskanie kredytu na bardziej korzystnych warunkach¹⁵.

To, na co zwraca uwagę również przywołany raport CEPS-ECRI, to na rosnące znaczenie kwestii uzyskania równowagi kosztów i korzyści systemu CR dla zapewnienia jego efektywnego wsparcia zarówno dla konsumentów jak i kredytodawców, czy społeczeństwa jako takiego. Kwestia kosztów praktycznie nigdy w Polsce nie była podnoszona – prawdopodobnie dlatego, iż udało się w Polsce uzyskać efekt silnej konkurencji pomiędzy funkcjonującymi BIG. Podobnej sytuacji nie udało się jak dotąd zapewnić w przypadku podmiotów, które mogą prowadzić działalność gospodarczą w zakresie udzielania informacji kredytowej, a więc instytucji działającej na podstawie przepisów art. 105 ust. 4 Ustawy Prawo bankowe¹⁶.

Ważnym wskazaniem raportu jest to, iż system CR dając informację na temat bieżących i minionych zobowiązań, poszczególnych płatności, wynikających z umowy kredytowej (w tym o opóźnionych płatnościach) pomaga pożyczkodawcy w prowadzeniu monitoringu bieżącej sytuacji finansowej klienta. Warto zauważyć, iż ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych w odniesieniu do tej kwestii ma istotne braki. Co więcej, podnosi się w raporcie, iż dostęp do wystarczającego zakresu informacji powinien stać się także efektywnym narzędziem do przeciwdziałania zjawisku wyłudzeń. Jak istotna jest to kwestia pokazuje choćby raport z badań zjawiska wyłudzeń na detalicznym rynku kredytowym w Polsce, realizowany wspólnie przez KPF i E&Y¹⁷. W tym kontekście BIGi, działające na podstawie obecnego kształtu zapisów ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych nie są w stanie zapewnić wypełnienia tej rekomendacji. I tu również w Polsce potrzeba byłoby modyfikacji aktualnych przepisów w tym względzie. Ta ustawa jest również daleka od umożliwienia dostępu do pełnego zakresu informacji pozytywnej, czy negatywnej, opisanej w raporcie ACCIS. W zakresie informacji negatywnej, gromadzonej przez CR, między innymi znajdują się informacje o niespełnionych zobowiązaniach finansowych, takich jak opóźnione płatności, niewykonane zobowiązania, umorzone zobowiązania, upadłości czy orzeczenia sądowe. Pozytywne zaś, umownie często określane jako pełne dane, to takie informacje jak saldo na koncie, płatności wykonane w terminie, nieznacznie spóźnione płatności, wskaźniki długu etc. Analiza przeprowadzona przez ACCIS pokazała także, iż większość krajów Unii Europejskiej ułatwia dostęp do pewnego zakresu pozytywnych danych. W tym obszarze polski ustawodawca ma także ważne zadanie do wykonania w odniesieniu do ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Wnioski z raportu ACCIS są też takie, że polski system CR, podobnie jak np. brytyjski, mają pewną przewagę nad systemami części krajów, zapewniając dostęp także do informacji o zaległościach w opłacaniu rachunków za prąd, gaz, wodę, prąd, czy za rachunki telefoniczne, czy o opóźnieniach w spłatach pożyczek niebankowych. W tym ostatnim obszarze, po spełnieniu założeń rządowych odnośnie nowych obowiązków dotyczących udostępniania informacji kredytowych przez niebankowych kredytodawców kredytu konsumenckiego, nastąpi dalsza poprawa, wypełniając bazy BIG większymi zasobami danych.

 

_____________________________________________________

Przypisy:

[1] World Bank: General Principles for Credit Reporting. September 2011.
² Piotr Białowolski. Rynek firm pożyczkowych w Polsce. Charakterystyka rynku i profil klienta. KPF 2012.
³ Disney, Bridges, Gathergood. Drivers of Over-indebtedness. Report to the Department of Business, Enterprise and Regulatory Reform, Nottingham, UK. 2008.
⁴ ACCIS 2012 Survey of Members. An Analisies of Credit Bureaus in Europe. June 2013, s. 19.
⁵ Towards Better Use of Credit Reporting in Europe. CEPS-ECRI. September 2013.Brussels, s. 14.
⁶ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG.
⁷ Proposals on Directive 2013/…/EU on credit agreements for consumers relating to residential immovable property and amending Directive 2008/48/EC.
⁸ Towards Better Use of Credit Reporting in Europe. CEPS-ECRI. September 2013.Brussels.
⁹ ACCIS 2012 Survey of Members. An Analisies of Credit Bureaus in Europe. June 2013.
¹⁰ Projekt założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy – Prawo bankowe i niektórych innych ustaw.
¹¹ To wyjątkowa sytuacja w Europie, kiedy dwie regulacje ustawowe stanowią ramy prawne do funkcjonowania rejestrów/biur kredytowych, a tak jest w Polsce, gdzie Ustawa prawo bankowe jest podstawą prawną funkcjonowania Biura Informacji Kredytowej SA.
¹² Towards Better Use of Credit Reporting in Europe. CEPS-ECRI. September 2013.Brussels.
¹³ Rynek firm pożyczkowych w Polsce, 2007-2012. KPF 2013.
¹⁴ Disney, Bridges, Gathergood. Drivers of Over-indebtedness. Report to the Department of Business, Enterprise and Regulatory Reform, Nottingham, UK. 2008.
¹⁵ Towards Better Use of Credit Reporting in Europe. CEPS-ECRI. September 2013.Brussels, s. 13.
¹⁶ Takimi podmiotami są instytucje utworzone na podstawie art. 105 ust. 4 Praw bankowego – funkcjonuje tylko jeden taki podmiot na rynku, to jest BIK SA.
¹⁷ Wyłudzenia na polskim rynku kredytów w segmencie detalicznym. KPF-E&Y 2013.

  

KONTAKT
Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF
mob. 503 144 525, aroter@zpf.pl