Według raportu KPF – KRD BIG “Portfel należności polskich przedsiębiorstw”* w lipcu 2016 r. obiektywne wskaźniki jakości portfela należności polskich przedsiębiorstw osiągnęły historycznie najlepsze poziomy. W grupie firm, mających problemy z egzekucją długów, odsetek przeterminowanych należności spadł z 22,8% do 20,8%. To dobry kierunek, potwierdzający tezę, że aby budżet zyskał dodatkowe wpływy, nie potrzeba nowych podatków. Wystarczą rozwiązania stanowiące pomoc dla przedsiębiorców w poprawie skuteczności windykacji i egzekucji, by mogły one finansować inwestycje, a tym samym wygenerować nawet 10 mld PLN dodatkowych wpływów z podatku dochodowego.
Spadł udział firm, które w portfelu mają ponad 30% opóźnionych faktur. W poprzednim badaniu grupa ta stanowiła 33,8%, a w bieżącym – 30,1%. Skrócił się też (z 3 miesięcy i 16 dni do równych 3 miesięcy) przeciętny okres przeterminowania należności. Obecnie jest on o prawie 1 miesiąc krótszy niż długookresowa średnia i – co więcej – jest on najkrótszy w całej historii badania Portfel należności polskich przedsiębiorstw. Największy wpływ na ten spadek miało znaczące zredukowanie udziału należności przeterminowanych o ponad rok. Po raz pierwszy w historii stanowią dziś one mniej niż 10% ogółu należności. W portfelach polskich firm dominują obecnie należności opóźnione do trzech miesięcy, przy czym są one odzyskiwane są z bardzo wysokim prawdopodobieństwem, co przekłada się na zwiększenie pewności obrotu gospodarczego, gdyż w ostatecznym rozrachunku mniej należności jest straconych.
Tak znaczący spadek opóźnionych należności wpływa na zmniejszenie zaangażowania oraz kosztów ponoszonych przez firmy w procesie ściągania należności. W długim okresie może on stać się zaś podstawą wytworzenia kapitału społecznego w obrocie gospodarczym i wpłynąć na dalszą redukcję kosztów.
– Spadek odsetka opóźnionych faktur jest zapewne spowodowany w głównej mierze utrzymującym się wzrostem gospodarczym. Niemniej jednak należy pamiętać o znaczącej roli biur informacji gospodarczej, które umożliwiają wyłuskanie nierzetelnych kontrahentów – stwierdza dr Piotr Białowolski, autor raportu.
W ocenie dolegliwości wynikających z opóźnień w spływie należności, drugi kwartał z rzędu na pierwszym miejscu znalazły się trudności z regulowaniem własnych zobowiązań, czego skutkiem było pogorszenie warunków finansowych dostaw od kontrahentów. W lipcu 2016 r. 28,1% polskich firm deklarowało taki problem. Pomimo, że dolegliwość tej bariery wzrosła względem poprzedniego kwartału, to w długiej perspektywie obecnie obserwowany odsetek jest znacząco poniżej długookresowej średniej wynoszącej 35%.
Po raz kolejny spadło znaczenie negatywnego wpływu opóźnień na inwestycje realizowane przez przedsiębiorstwa. Obecnie 22,2% firm deklaruje, że występujące opóźnienia przekładają się negatywnie na możliwość realizowania projektów inwestycyjnych, co stanowi najniższy odsetek w historii badania.
– Utrzymujące się pozytywne perspektywy dla wzrostu gospodarczego oraz poprawa pozycji finansowej polskich przedsiębiorców mogą świadczyć o poprawie zaufania i wzrostu współpracy w gospodarce, co znajduje potwierdzenie w wynikach badania. To może zaś stanowić o źródle wzrostu tak potrzebnego w Polsce kapitału społecznego – dodaje Andrzej Roter, Prezes Zarządu KPF. – Jakkolwiek to dobry kierunek, to jednak w tym obszarze jest jeszcze zdecydowanie wiele do zrobienia.
Pomoc wierzycielom i pakiet wierzycielski potrzebny
Bariera związana z opóźnieniami oraz bariera inwestycyjna zdecydowanie dominują. Nadal istnieje więc potrzeba skutecznych i konsekwentnych działań, również po stronie polityki rządu do tego, by poprawić efektywność działań przedsiębiorców, zmierzających do odzyskiwania swoich należności. W tym kontekście warto jest podkreślić, iż wydatki na cele związane ze skutkami i przeciwdziałaniem opóźnieniom stanowią obecnie przeciętnie 5,7% ogółu kosztów przedsiębiorstw. Pomimo tego, iż są one na poziomie najniższym w całej historii badania, a także o prawie 2 punkty procentowe poniżej długookresowej średniej, to konsekwencje tej sytuacji dla gospodarki i dla samych przedsiębiorców są bardzo istotne i – co oczywiste – negatywne.
– Każde zmniejszenie ponoszonych przez wierzycieli kosztów związanych z nierzetelnym wywiązywaniem się wobec nich z obowiązku zapłaty przekłada się wynik finansowy. Skala kosztów, których źródłem są nierzetelne praktyki kontrahentów, to według statystyk GUS 130 mld zł w ubiegłym roku – przypomina dr Mirosław Bieszki, Doradca Ekonomiczny KPF.
Zwiększenie skuteczności zarówno windykacji, jak i egzekucji komorniczej, a także pozytywne działania strony rządowej na rzecz poprawy ram prawnych w tym obszarze, mogą dać solidny impuls do wzmocnienia podstaw i źródeł wzrostu gospodarczego oraz zwiększony strumień wpływów podatków do budżetu państwa. Zmniejszenie poniesionych przez polskie przedsiębiorstwa w minionym roku kosztów, związanych z odzyskiwaniem należności zaledwie o połowę mogło bowiem przynieść w minionym roku prawie 10 mld PLN dodatkowych wpływów budżetowych z tytułu podatku dochodowego od przedsiębiorstw. Obrona praw wierzycieli przed nierzetelnością płatniczą kontrahentów w Polsce i przed skutkami niskiej moralności płatniczej ma więc wymierny i bardzo pozytywny efekt ekonomiczny oraz gospodarczy. Kolejne miesiące mogą przynieść dalsze obniżenie tych kosztów, co w konsekwencji może skutkować zwiększeniem środków, które będą mogły zostać przeznaczone między innymi na inwestycje.
– W tym kontekście bardzo cieszy zapowiedź Ministerstwa Rozwoju wdrożenia tzw. pakietu wierzycielskiego, a więc licznych zmian obecnych regulacji, które mają wesprzeć proces odzyskiwania należności przez wierzycieli. Pakiet ten zakłada zmiany m.in. w Kodeksie postępowania cywilnego w zakresie rozszerzenia postępowania uproszczonego na roszczenia pieniężne do 20 000 PLN, zamiast wcześniejszych 10 000 PLN – informuje mec. Marcin Czugan, Wiceprezes Zarządu KPF i Przewodniczący Komitetu Prawno-Politycznego EUROFINAS. – Przede wszystkim jednak przewiduje się szereg zmian w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Biura informacji gospodarczej będą gromadziły więcej informacji pozwalających na właściwą ocenę wiarygodności płatniczej kontrahenta. Uzupełnienie baz BIG o informacje m.in. o bezskutecznych egzekucjach, informacje zgromadzone w rejestrach publicznych czy o należnościach publicznoprawnych, należy ocenić bardzo pozytywnie.
* Raport KPF – KRD BIG “Portfel należności polskich przedsiębiorstw” tworzony jest na podstawie badań prowadzonych od 2009 roku, w okresach kwartalnych, przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych i Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej SA. Pozwalają one opisać sytuację finansową polskich przedsiębiorstw w wielu istotnych aspektach. Szczególną uwagę warto poświęcić analizie danych, pochodzących z badań na reprezentatywnej grupie przedsiębiorstw, opisujących stan i jakość portfeli należności przedsiębiorstw, która może posłużyć do wieloaspektowej analizy sytuacji polskich przedsiębiorstw, a pośrednio – polskiej gospodarki.
